دانشنامه اسلامی
یکی از زوجات رسول خدا، زینب بنت جحش، خواهر عبدالله بن جحش است. مادر او «امیمه»، دختر عبدالمطلب، بود و لذا او نیز هم چون ام سلمه دختر عمه رسول خدا بود.
او ابتدا با زید بن حارثه پسر خوانده رسول خدا که مردم او را از کمال نزدیکی به پیامبر، زید بن محمد می گفتند، ازدواج کرد. سپس از زید طلاق گرفت و به رسول خدا ازدواج کرد.
داستان ازدواج او با رسول خدا طی آیات 4، 6، 36 تا 40 سوره احزاب آمده است. زید بن حارثه غلام خدیجه بود که پس از ازدواج، او را به پیامبر بخشید. پیامبر او را آزاد کرد و به فرزند خواندگی درآورد.
او همواره ملازم و همراه و یاور پیامبر اسلام بود تا این که در جنگ موته به شهادت رسید. پیامبر از مرگ او بسیار متأثر شد. او یکی از سابقون اسلام بود و وقتی که خانواده اش برای پیدا کردن فرزند خود وارد مکه شدند، علی رغم آن که پیامبر او را مختار کرده بود که در صورت تمایل به نزد خانواده خود برگردد، اما او محضر رسول خدا را بر مراجعت به نزد خانواده ترجیح داد.
ازدواج زینب بنت جحش با زید بن حارثه و طلاق گرفتن او و ازدواج مجدد با پیامبر، 2 سنت غلط از سنن عهد جهالت اعراب را مورد هدف قرار داد، یکی این که اعراب زمان جاهلیت به امتیاز و اصالت قبیله و خاندان خود بسیار مغرور بودند و دیگر اعتقادی که بر طبق آن پسر خوانده ها را مانند پسران حقیقی می پنداشتند و در ارث بردن و سایر احکام میان آنان و فرزندات حقیقی، اختلافی قائل نمی شدند.
آنان مطابق این نظر زنان مطلقه پسر خوانده ها را نیز بر پدر خوانده هایشان (مانند زنان پسران حقیقی) حرام می دانستند. پیامبر به عنوان مجری قوانین الهی و بزرگ ترین سنت شکن سنن جاهلی، برای زید که غلامی آزاد شده بود، به خواستگاری زینب، نوه عبدالمطلب، که از جایگاه خانواده ای و قبیله ای والایی برخوردار بود، رفت. اما او و برادرش، عبدالله بن جحش، به علت این تفاوت طبقاتی و سوابق برده بودن زید به این ازدواج راضی نشدند.
آیه 36 سوره احزاب در این باره نازل شد: «و ما کان لمؤمن و لا مؤمنه اذا قضی الله و رسوله امراً ان یکون لهم الخیره من امرهم و من یعص الله و رسوله فقد ضل ضلالاً مبیناً».
