دانشنامه اسلامی
حصر به معنای محصور کردن است. در زبان عربی ، اسباب و الفاظی برای افاده معنای حصر وجود دارد که به آنها ادوات حصر گفته می شود، از قبیل:«انّما و الاّ»؛ برای مثال، انما در «انّما الاعمال بالنیّات» افاده حصر می نماید.از آن جا که ادوات حصر متفاوت بوده و هر کدام احکام مخصوص به خود دارد و در همه حالات، مفید حصر نمی باشد، اصولیون هر یک را جداگانه مطرح نموده اند.استثنا به معنای خارج کردن چیزی از حکم مذکور در کلام می باشد، به گونه ای که اگر این اخراج نبود، حکم مذکور شامل آن چیز می شد. به اسباب و الفاظی که از آنها برای افاده استثنا استفاده می شود ادوات استثنا می گویند، مانند:حاشا، خَلا، ما خَلا، اِلاّ، ما لم یکن، لایکون، عَدا، ما عَدا، سوی، ما سوی، غیر، و لیس.عمده از میان این الفاظ ، لفظ «اِلاّ» است که در همه ابواب استثنا می آید.
