دانشنامه اسلامی
در ۳۳۶ در برقانِ خوارزم زاده شد و تحصیلات مقدماتی را در همانجاآغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل به بغداد رفت. پس ازچند زمانی که در سفر علمی به جرجان (گرگان)، اسفراین، نیشابور، هرات، و مرو گذراند، به بغداد بازگشت و در دمشق و قاهره به مطالعه پرداخت؛ اما بغداد را برای سکونت دایم برگزید و تا آخر عمر (۴۲۵) در آن جا تدریس می کرد. ← اساتید از استادان او ابوعلی محمدبن احمدبن الصوّاف (متوفی ۳۵۹)، محمدبن جعفربن الهیثم بُندار (متوفی ۳۶۰) و ابوالحسن علی بن عمر دارقُطنی (متوفی ۳۸۵) در بغداد، ابوبکر احمدبن ابراهیم اسماعیلی (متوفی ۳۷۱) در جرجان، ابوعمرو محمدبن احمد حیری (متوفی ح۳۷۶) در نیشابور، ابومنصور ازهری (متوفی ۳۷۰) در هرات در خور ذکرند. ← شاگردان برجسته ترین شاگرد او احمدبن علی خطیب بغدادی (متوفی ۴۶۳)، مؤلف تاریخ بغداد بود که مفصلترین شرح حالِ وی را نوشته است؛ و از دیگر شاگردان مهم او ابواسحاق شیرازی (متوفی ۴۷۶) فقیه معروف شافعی را می توان نام برد. ← آثار اثر مشهور برقانی مسند است که از ترکیب (احادیث) صحیحین بخاری و مسلم پدید آمده است . او مجموعه هایی نیز از احادیث منقول از سفیان ثوری (متوفی ۱۶۱) و دیگران گرد آورده است. فهرست منابع (۱) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، حیدرآباد ۱۳۵۷ـ۱۳۵۹/۱۹۳۸ـ۱۹۴۰. (۲) ابن خلکان، وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۶۸ـ۱۹۷۷). (۳) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، قاهره ۱۳۴۹/۱۹۳۱. (۴) محمدبن احمد ذهبی، تذکرة الحفاظ، حیدرآباد ۱۳۷۶/۱۹۵۷. (۵) محمدبن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، کویت ۱۹۶۱. (۶) خیرالدین زرکلی، الاعلام، قاهره ۱۹۵۴ـ ۱۹۵۹. (۷) عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، چاپ عبدالفتاح محمد حلو و محمود محمد طناحی، قاهره ۱۹۶۴. (۸) عبدالکریم بن محمد سمعانی، کتاب الانساب، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد ۱۳۸۲ـ۱۳۸۶/ ۱۹۶۲ـ۱۹۷۶. (۹) خلیل بن ایبک صفدی، الوافی بالوفیات، چاپ احسان عباس، ویسبادن ۱۹۶۷. (۱۰) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱.
