دانشنامه اسلامی
عقل سلیم و طبع مستقیم انسان نیز بیانگر آن است که اگر رسیدن به سعادت و نجات از شقاوت، موقوف بر چیزی باشد، تحصیل آن لازم است. سعادت، همان ملاقات پروردگار و مانع آن، گناه و راه چاره آن، توبه از گناهان است. در ضرورت و همگانی بودن توبه، جای تردیدی نیست. از کلام نبوی به دست می آید که حضرتش روزی صد بار به درگاه خداوند توبه می کرد. این کلام پیامبر تشویق همگان به توبه است. باز کردن در توبه به روی بندگان، لطف خداوند و پذیرفتن توبه آنان، لطف مضاعف است. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم فرمود: «خداوند آمرزنده است مگر کسی را که از اطاعت او بگریزد، همچنان که شتر از صاحب خود می رمد و می گریزد».
توفیق الهی بودن توبه
از برخی آیات استفاده می شود که رو آوردن بنده به توبه، یک توفیق الهی است؛ یعنی توبه بنده، میان دو توبه خداوند است؛ بدین صورت که در مرحله نخست خدا به بنده برمی گردد (توبه می کند)، به او ترحم کرده، توفیق توبه می دهد. سپس بنده به خدا توجه کرده، توبه می کند. آن گاه خدا به او برمی گردد و توبه او را می پذیرد و او را مورد مغفرت و بخشش خود قرار می دهد.
