دانشنامه اسلامی
معنی لَا تَفْتَرُواْ: دروغ نبندید
ریشه کلمه:
فری (۶۱ بار)
. فری در اصل به معنی قطع و شکافتن است در اقرب آمده: «فَرَی الشَّیْءَ فَرْیاً: قَطَعَهُ وَ شَقَّهُ» بعد گوید خواه به جهت افساد باشد مثل بریدن و شکافتن درنده و خواه برای اصلاح باشد مثل قطع چرم به وسیله خیاط. راغب گوید: فری قطع برای دوختن و اصلاح و افراء قطع برای افساد است همچنین است قول طبرسی ذیل آیه 48 نساء فیومی در مصباح گفته: «فَرَیْتُ الْجِلْدَ: قَطَعْتُهُ لِلْاِصْلاحِ». افتراء: به معنی جعل دروغ و چیزی از خود درآوردن است مثل . کیست ظالمتر از آنکه بر خدا دروغ ببندد. و مثل . بلکه میگویند قرآن را ساخته است بگو یک سوره به مانند آن بیاورید. در آیه . طبرسی «اِثْماً» را مفعول مطلق و «اِفْتَری» را به معنی اثم گرفته یعنی: حقا که گناه کرده گناه بزرگی. و شاید مفعول فعل محذوف باشد یعنی «اِفْتَری و اثم اثماً عظیماً». مُفْتَری: (به صیغه مفعول) ساخته شده. . گفتند: این نیست مگر سحر ساخته. مفتر (به صیغه مفعول) جعل کننده دروغ . گفتند تو فقط دروغگوئی. فریّ: ساخته. نو درآورده . چون مریم عیسی «علیهالسلام» را در آغوش خویش به میان مردم آورد گفتند: ای مریم چیز نوظهوری آوردی زائیدن بدون شوهر؟!! آن را در آیه عظیم، قبیح و غیره گفتهاند ولی آنچه ما اختیار کردیم با معنای اولی مناسب است.
