ابن جوزی

لغت نامه دهخدا

ابن جوزی. [ اِ ن ُ ج َ ] ( اِخ ) ابوالفرج عبدالرحمن بن علی ابوالفضائل جمال الدین بغدادی ، منسوب به فرضةالجوز، محلی به بغداد. از علمای فقه و حدیث و متفنن در علوم دیگر مانند اخلاق و فلسفه و طب و تاریخ و جز آن. مولد او بغداد به سال 508 هَ.ق. و نیز در همان شهر در 597 وفات کرده است. او را در فنون مختلفه بیش از صد کتاب است از جمله : کتاب اخبارالبرامکه. تلقیح فهوم الاثر فی التاریخ و السیر. تنویر الغبش فی فضل السودان و الحبش. حسن السلوک الی مواعظ الملوک. الذهب المسبوک فی سیر الملوک. سیرةالعمرین. عجائب النساء. کتاب الالقاب. اللباب فی قصص الانبیاء. کتاب ما یلحن فیه العامة. المدهش. مناقب معروف الکرخی. مناقب الامام احمدبن حنبل. المنتظم فی تاریخ الامم. کتاب الفروسیة. صفةالصفوة و غیره. و ذهبی کتاب دیگری از او نام برده در زاج و صبغ و نیز کتابی منافعالطب داشته که نسخه ای از آن در کتابخانه بودلئین موجود است.
ابن جوزی. [ اِ ن ُ ج َ ] ( اِخ ) شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن قزاوغلو. نواده دختری ابوالفرج بن جوزی ( 582-644 هَ.ق. ). ابتدا در کفالت جد خویش در بغداد به تحصیل علم پرداخت و درسال 600 بسیاحت آغازید و پس از آن در دمشق اقامت گزیده بتدریس و تألیف پرداخت. او راست : کتاب تذکرة خواص الامة و این کتاب در ایران به طبع رسیده. و کتاب مرآت الزمان فی تاریخ الاعیان که ظاهراً چاپ نشده است.

فرهنگ فارسی

۱ - ابوالفرج عبد الرحمن بن ابوالحسن علی بن محمد بغدادی متکلم و محدث و واعظ مشهور قرن ششم ( و . ۵٠۸ یا ۵۱٠ - ف . ۵۹۷ ه ق . ) . وی از اعقاب محمد بن ابوبکر صدیق است . زندگی او در بغداد می گذشت و او مورد احترام بیشتر فرق بود و حتی اهل سنت و شیعه در اختلافات خود بدو رجوع میکردند . ویرا در تفسیر و حدیث و تاریخ و طب و بعض علوم دیگر تالیفات بسیار است . از جمله مهمترین آنها کتاب المنتظم ( ه . م . ) و تبلیس ابلیس ( ه . م . ) است . یا ۲ - شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن قزاوغلو نواده دختری ابو الفرج بن جوزی ( و . ۵۸۲ - ف . ۶۴۴ ه ق . ) شروع بسیاحت در بلاد مختلف کرد . پس از آن در دمشق اقامت گزیده بتدریس و تالیف پرداخت . کتابهای ذیل ازوست : کتاب تذکره خواص الامه ( که در ایران بطبع رسیده ) کتاب مر آه - الزمان فی تاریخ الاعیان( که ظاهرا چاپ - نشده ) .
نواده دختری ابوالفرج بن جوزی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ابو الفرج جمال الدین عبد الرحمن بن علی بن محمد جوزی قرشی تیمی بکری بغدادی (۵۱۱- ۵۹۷ ق/ ۱۱۱۷- ۱۲۰۱ م) مورخ، واعظ، مفسر و فقیه حنبلی، نسب وی به محمد فرزند ابوبکر، نخستین خلیفه، می رسد، شهرت وی به ابن جوزی به سبب نسبت جد او به بارانداز جوزه در بصره یا محله جوز در غرب بغداد است.
عبد الرحمن در بغداد به دنیا آمد، تولد او را بین سالهای ۵۰۸- ۵۱۲ ق نوشته اند. ابن جوزی کودکی را در رفاه، صلاح و عفاف و به سرپرستی مادر و عمه اش سپری کرد. با کسی آمیزش نداشت و با کودکان بازی نمی کرد. خود می گوید که مادر التفات چندانی به وی نداشته است. عمه اش او را برای کسب علم به داییش، ابوالفضل محمد بن ناصر بغدادی سپرد خود در المنتظم می نویسد: که ابوالفضل عهده دار آموختن حدیث به من شد و من مسند احمد بن حنبل و دیگر کتاب های مهم و اصلی را به قرائت او نزد شیوخ شنیدم و به خاطر سپردم. نیز در مشیخه آورده: شیخ ما ابن ناصر مرا در کودکی نزد شیوخ می برد، و عوالی (احادیث دارای اسناد عالی) را به گوش من می رساند و همه سماعات مرا به خط خود می نوشت و از آنان برای من اجازه می گرفت. پس آنگاه که معنی طلب علم را دریافتم، داناترین استادان و فهیم ترین محدثان را برای ملازمت بر می گزیدم و به فضل استادان نظر داشتم، نه به شمار آنان. نخستین سماع ابن جوزی در ۵ سالگی بود. خود در صید الخاطر می نویسد: من از کودکی شیفته دانش بودم، پس بدان پرداختم، آنگاه علاقه مند شدم که همه رشته های علوم را بیاموزم و در صدد برآمدم که هر رشته را نیز به کمال فرا گیرم. نیز می افزاید: تحمل سختی ها در راه کسب دانش در کام جان من از عسل برایم شیرین تر بود، در کودکی قرصی چند نان خشک برمی داشتم و برای آموختن حدیث بیرون می رفتم و بر کنار نهر عیسی می نشستم، آن نان را بدون آب نمی توانستم بخورم، پس لقمه ای نان می خوردم و با آن جرعه ای آب می نوشیدم، چشم همت من چیزی جز لذت کسب دانش نمی دید. شیفته مطالعه بود. خود می نویسد: از مطالعه سیر نمی شوم، فهرست کتاب های وقف شده بر مدرسه نظامیه را که بالغ بر ۶۰۰۰ مجلد است، دیده ام،... بیش از ۰۰۰/ ۲۰ مجلد مطالعه کرده ام و هنوز در طلب آموختنم.
[ویکی فقه] ابن جوزی (ابهام زدایی). ابن جوزی ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • عبدالرحمن ابن جوزی قرشی تیمی بکری بغدادی، مورخ، واعظ، مفسر و فقیه حنبلی• محیی الدین یوسف بن عبدالرحمان ابن جوزی، فقیه ، اصولی ، واعظ و محتسب حنبلی مذهب بغداد و استاذالدار (رئیس تشریفات دربار) آخرین خلیفه عباسی
...