ابیوردی

لغت نامه دهخدا

ابیوردی. [ اَ وَ ] ( اِخ ) این نسبت بی قیدی دیگر در دو جا در کشف الظنون آمده است : یکبار در کلمه ایساغوجی و حاشیه شرح حسام الدین کاتی بر ایساغوجی ابهری بدو نسبت داده شده است و دیگر در مطالعالانوار ارموی حاشیه ای بر این کتاب بدو منسوب داشته است.
ابیوردی. [ اَ وَ ] ( اِخ ) محمدبن احمد الأبیوردی الکوفنی و کوفن یکی از قراء ابیورد است و یاقوت گوید: ابوالمظفر محمدبن ابی العباس احمدبن محمد ابی العباس احمدبن اسحاق بن ابی العباس محمد الامام بن اسحاق بن الحسن ابی الفتیان بن ابی مرفوعه منصوربن معاویةالأصغربن محمدبن ابی العباس عثمان بن عنبسه عتبةبن عثمان بن عتبةبن ابی سفیان صخربن جرب بن امیّةبن عبد شمس بن عبد مناف. و یاقوت گوید: این نسب از تاریخ منوچهربن اسفرسیان بن منوچهر نقل کردم و آن ذیلی است بر کتاب وزیر ابوشجاع و آنگاه که بذکر ابیوردی رسیده است گوید: وی از اهل ابیورد است و نسب مذکور برای او شناخته نشده است و او به بغداد خدمت مؤیدالملک بن نظام الملک میزیست و آنگاه که میان مؤیدالملک وعمیدالدولةبن جهیر معاداتی پیدا شد مؤیدالملک ابیوردی را الزام کرد که عمیدالدوله را هجا گوید و او ویرا هجا گفت و عمیدالدوله نزد خلیفه سعایت کرد گفت ابیوردی بمهاجات خلیفه پرداخته است مدح صاحب مصر ( خلیفه فاطمی ) گفته است و خلیفه خون ابیوردی را مباح کردو ابیوردی در این وقت بهمدان گریخت و این نسب را درآن وقت بخود بست تا تهمت مدح صاحب مصر از او برخاست و در نامه های خود خویش را ( ( معاوی ) ) میخواند او در علوم عربیه و ادبیه فاضل و نسابه ای بی نظیر بود خلقی متکبر و عظیم داشت و سنقر کفجک خبر او بشنید و خواست ویرا منصب طغرائی ملک احمد دهد و احمد در این وقت درگذشت و ابیوردی با تهی دستی و پریشانی به اصفهان بازگشت و سالها در آنجا بتعلیم اولاد زین الملک برسق گذرانید سپس سنقر کفجک مقام فضل و دانش وی بسلطان محمد بگفت و سلطان محمد اشراف مملکت بدو داد و فجاءةً در روز 25 ربیعالاول سال 507 هَ. ق. درگذشت و ابن منده همین گفته است و بازگفته اند که خطیر یکی از امرای سلطان محمد او را مسموم ساخت و بدروازه دره ( کذا ) جسد وی بخاک سپردند و او مردی کبیرالنفس و عظیم الهمة بودو هیچوقت با احتیاج از هیچکس چیزی نخواست و در دعاءخویش بنماز میگفت : اللهم ملکنی مشارق الارض و مغاربهاو او را در مرثیه حسین بن علی علیهما السلام قصیده ای است و من آنرا بخط خود او دیدم در آن قصیده گوید:

فرهنگ فارسی

یکی از قرائ ابیورد است

دانشنامه عمومی

ابیوردی یا بلوردی در عامیانه بولوردی نام محله ای کهن در شیراز است، بلوار شهید چمران از جنوب این محل عبور می نماید. همچنین استادیوم ورزشی شهدای ابیوردی و استخر انقلاب و بیمارستان حافظ در این محله واقع شده اند.
با اسکان بخشی از ایل بلوردی در این مکان که در نزدیکی شیراز قدیم قرار داشته نام این محل به بلوردی یا ابیوردی امروزی شده است. به واسطه وجود آب قنات بالا دست به غیر از آسیاب شیخ که تا دهه ۱۳۷۰ کار می نمود و توسط مالکان به دلیل عدم درگیری با میراث فرهنگی تخریب شد و شهرداری نمادی به عنوان آسیاب ستایی در جلو کوچه باغی آن کنار بلوار چمران نزدیک بیمارستان چمران ساخت در کوه کنار ده بلوردی سه آسیاب دیگر وجود داشتند که پهلوی میدان دانشجوی کنونی واقع بودند و به آسیاب سه تایی معروف بودند و آب از یکی به دیگری می رفت که عملاً آرد شیراز را تهیه می نمود، که در گذشت زمان تخریب شدند و محلی برای تفرج و گردش شیرازیان شد با بزرگ شدن شهر شیراز این کوه پر شد از ساختمان های بلند و این ده به عنوان محله ای به شهر شیراز پیوست طبعاً اهالی سنتی این محله ترک می باشند.
شاید ایل ابیوردی از ترکمنستان به ایران آمده اند و نادرشاه افشار فرزند امامقلی از تیره قرقلوی افشار متولد این منطقه می باشد. قدر مسلم این است که قسمت اعظم سپاه نادر شاه افشار را سرداران و سربازان ایل ابیوردی تشکیل داده بودند. با توجه به حسن تدبیر و سیاست و تاکتیک نظامی این شاهنشاه بزرگ و مدبر، هر محلی که به تصرف درمی آمد از نظر حفظ و استحکام موقعیت و نفوذ خود از سرداران مورد اعتماد و نزدیکان و خویشاوندان خود استفاده می نموده که ایل ابیوردی که هم نسبت خویشاوندی با نادرشاه افشار داشته و هم با شجاعت و دلاوری دوش به دوش وی گام برمی داشتند در این قبیل موارد مورد استفاده سیاست نادری قرار می گرفتند به همین جهت در موقع تعقیب و شکست و قتل اشرف افغان و از بین بردن محمد تقی خان و میر حسین بیگ داروغه حاکم شیراز و غزل حاتم خان کرد بادلو از طرف نادرشاه فرد شایسته، رشید و لایقی بنام محمد علی بیگ قورت ابیوردی که هم برادر زن نادر شاه بود و هم در اردوکشی ها و فتوحوات نادر شاه سهم به سزایی داشته به حکومت در فارس منسوب می شود و ایل و تبارش مأمور حفظ نفوذ و قدرت او در منطقه فارس می شودند.