دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
نوق (۷ بار)
شترماده. . این ناقه خدا است برای شما نشانه قدرت خدا است او را بگذارید در زمین خدا بچرد. این لفظ هفت بار در کلام الله مجید آمده و همه در باره ناقه صالح «علیه السلام» است. در باره آن ناقه آمده . یعنی صالح فرمود: این ناقه ایست که برای آن نصیبی است از آب و برای شما نصیب روز معینی است و نیز آمده . ما ناقه را برای امتحان آنها خواهیم فرستاد منتظر و مراقب آنها باش و اگر اذیتت کنند صبرکن و به آنها بگو که آب میان ناقه و آنها مقسوم است در هر قسمت صاحب آن حاضر میشود نه دیگری. از این آیات بدست میآید اولا: در شهریکه حضرت صالح در آن بود فقط یک چشمه وجود داشته که آبش مورد مصرف اهالی بوده است، در این صورت آنجا یک ده بوده نه شهر زیرا یک شهر از یک چشمه آب نتواند تأمین شود و اینکه در باره محیط صالح فرموده: . دلیل نمیشود که آنجاشهر بزرگی بوده است رجوع شود به «مدن». ثانیا: ناقه تمام آب چشمه را در یک روز مینوشیده است و این میرساند که آن حیوانی خارق العاده وبس عظیم الجثه بوده که شکمش ظرفیت آن همه آب را داشته است. پس لابد شیر بسیار هم میداده است. در روضه کافی حدیث 214 از امام صادق «علیه السلام» نقل شده«... قوم صالح بوی گفتند: بتو ایمان نمیآوریم تا از این سنگ شتری حامله برای ما بیرون آوری، آن سنگی بود که آن را تعظیم و پرستش میکردند و هر سال نزد آن جمع شده و قربانی میکردند... همانطور که خواسته بودند خدا ناقهای از آن سنگ بیرون آورد، خدا به صالح وحی نمود به آنها بگو: خدا آب را روزی برای شما و روزی برای ناقه قرار داده است ناقه در نوبت خود (همه) آب را مینوشید و در آن روز همه آن قوم از کبیر و صغیر از شیر آن میخوردند، فردای آن روز به طرف آب میرفتند و ناقه در آن روز آب نمینوشید مدتی که خدا میخواست بر این منوال گذشت...». مضمون این روایت مطابق قرآن مجید است زیرا از آیات استفاده میشود که خلقت آن و آب خوردنش معجزه و در مقابل آب خوردن قهرا شیر هم میداده است. ابن اثیر در تاریخ کامل میگوید: صالح «علیه السلام» بکنار سنگ آمد و دعا کرد سنگ شکافته شد و ناقه از آن بیرون آمد وفی الفور بچه زایید رئیس قوم که جندع نام داشت و جمعی از قوم به صالح «علیه السلام» ایمان آوردند آن وقت راجع به آب خوردن و شیر دادن آن چنانکه در روایت کافی نقل شده تصریح کرده است. طبرسی نیز آن را در سوره اعراف:73 نقل فرموده است ایضا مجلسی رحمهالله در بحار روایات آن را در ضمن حالات صالح «علیه السلام» آورده است. نگارنده گوید: ظاهرا روایات و تواریخ متفق اند در اینکه ناقه صالح از مادر زاییده نشده بلکه خلقت آن از سنگ بوسیله اعجاز بوده است مثل اژدها شدن عصای موسی «علیه السلام» و نظیر آن و این عجیب نیست زیرا خداوند به هر چیز توانا است ماده اولیه سنگ و ناقه هر دو یکی است و خالق توانا میتواند سنگ را به ناقه و بالعکس تبدیل کند چنانکه در «عصا» گفته شد.
