دانشنامه اسلامی
حکم (۲۱۰ بار)
با مراجعه به اصل معنی کلمة میتوان بدست آورد که حکمت یک حالت و خصیصه درک و تشخیص است که شخص به وسیله آن میتواند حق و واقعیّت را درک کند و مانع از فساد شود و کار را متقن و محکم انجام دهد علی هذا حکمت حالت نفسانی و صفت روحی است نه شیء خارجی بلکه شیء محکم خارجی از نتایج حکمت است راغب گوید: حکمت رسیدن به حق به واسطه علم و عقل است. در مجمع ذیل آیه 32 بقره گوید: حکمت آن است که تو را بر امر حق که باطلی در آن نیست واقف کند. ، ، . این کلمه بیست بار در قرآن مجید تکرار شده و در بیشتر موارد توأم با «کتاب» است و تعلیم و انزال آن از جانب خداوند و از جانب پیامبران نسبت به مردم است. مراد از کتاب در آن موارد احکام شریعت و کلمات دین و مراد از حکمت همان محکم کاری و تشخیص است. در بعضی از آیات به تکالیف نیز حکمت گفته شده است چنانکه در سوره اسراء بعد از شمردن عدّهای از واجبات و محرمات فرموده: شاید این اطلاق بجهة آن باشد که تکالیف سبب حکمت اند. همچنین است آیه و شاید در آیه مراد تعلیمات و احکام عیسی باشد و در آیه به شکر حکمت گفته شده بنا بر انکه «ان» تفسیریّه است. و شاید علّت، آن باشد که شکر از نتائج حکمت است.
