مقام ابراهیم

لغت نامه دهخدا

مقام ابراهیم.[ م َ م ِ اِ ] ( اِخ ) سنگی است که نشان پای حضرت ابراهیم بر آنجاست. ( مهذب الاسماء ). سنگی است نشان قدم ابراهیم علیه السلام بر وی. ( ترجمان القرآن ). گویند سنگی است در کعبه که نشان پای ابراهیم بر آن است. ( از اقرب الموارد ) : مقام ابراهیم علیه السلام از خانه سوی مشرق است و آن سنگی است که نشان دو قدم ابراهیم علیه السلام بر آنجاست و آن را در سنگی دیگر نهاده است و غلاف چهارسو کرده که به بالای مردی باشد از چوب ،به عمل هرچه نیکوتر و طبلهای نقره بر او زده... و میان مقام و خانه سی ارش است. ( سفرنامه ناصرخسرو ).
گفت نی گفتمش چو گشتی تو
مطلع بر مقام ابراهیم.ناصرخسرو.حجرالاسود را به بیرون خانه کعبه در رکن عراقی نشاند بر بلندی کم ازقامتی تا دست در آن توان مالید و آن رکن مایل شرقی است و مقام ابراهیم و زمزم نزدیک اوست. ( نزهةالقلوب چ لیدن ج 3 ص 5 ). و رجوع به ترکیب «مقام ابراهیم » ذیل مقام شود.

فرهنگ فارسی

سنگی است که نشان پای حضرت ابراهیم بر آنجاست .

دانشنامه آزاد فارسی

سنگی که ابراهیم (ع) هنگام ساختن کعبه، بر آن قدم نهاده است و مقام معروفی در مسجدالحرام. در قرآن دوبار (بقره، ۱۲۵؛ آل عمران، ۹۷) از آن نام برده شده است. روی این سنگ سخت جای پای انسان که گفته می شود همان جای پای ابراهیم (ع) است، نقش بسته است. این سنگ هم اکنون در قبه ای کوچک روبه روی دیوار شمال غربی کعبه نگهداری می شود و روایات فراوان حاکی از آن است که سنگ اصلی که ابراهیم (ع) بر روی آن می ایستاده تا دیوار کعبه را بالا ببرد، در همین مکانی که فعلاً مقام خوانده می شود، دفن شده است. فقهای شیعه دو رکعت نماز طواف را در هنگام به جای آوردن حج در مقام ابراهیم واجب دانسته اند. برخی سمت شرقی کعبه را مقام ابراهیم دانسته اند و برخی دیگر همۀ حرم یا همۀ مسجد را مقام ابراهیم گویند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] از نقاط مقدس مسجد الحرام، مقام ابراهیم است.
این مقام، یکی از شعائر الهی خوانده می شود و خداوند درباره آن فرموده است: «وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّی» .
تاریخچه مقام ابراهیم
این مکان مربوط به زمانی است که حضرت ابراهیم(علیه السلام) دیوارهای کعبه را بالا می برد؛ آن گاه که دیوار بالا رفت، به حدی که دست بدان نمی رسید، سنگی آوردند و ابراهیم(علیه السلام) بر روی آن ایستاد و سنگ ها را از دست حضرت اسماعیل(علیه السلام) گرفت و دیوار کعبه را بالا برد.
در روایات دیگری آمده است که ابراهیم(علیه السلام) بر روی این سنگ ایستاد و مردم را به حج فرا خواند. بر روی این سنگ، اثر پای ابراهیم(علیه السلام) مشخص است امااثری ازانگشتان آن حضرت نیست.
خصوصیات مقام ابراهیم
این سنگ به شکل تقریبیِ مربع با طول و عرض چهل سانتی متر و ارتفاع تقریبی پنجاه سانتی متر است. رنگ آن، رنگی میانه زرد و قرمزی متمایل به سفید است. از زمان مهدی عباسی بدین سو، این سنگ با طلا پوشانده شد و در محفظه ای قرار گرفت تا صدمه ای نبیند.
در گذشته، بر روی این محل، بنایی بزرگ از آجر و سنگ و چوب بنا شده بود که اطراف آن را با آیات قرآن مزیّن کرده بودند. از آن جا که این قبّه قسمتی از مسجد را به خود اختصاص داده و از فضای مطاف کاسته بود، به تدریج از انتقال آن به محلی دیگر در مسجد الحرام سخن به میان آمد.
محل مقام ابراهیم
...
[ویکی شیعه] مَقام ابراهیم سنگی کنار کعبه، که نشان پای حضرت ابراهیم(ع) بر آن نقش بسته است. قرآن این مقام را از آیات و نشانه های روشن خداوند بر روی زمین شمرده و مسلمانان را به نماز در این جایگاه دعوت می کند. این سنگ هم اکنون در استوانه ای طلایی رنگ، در فاصله ۱۳ متری خانه خدا قرار دارد. در دیدگاه شیعه، مکان اصلی مقام ابراهیم چسبیده به کعبه است.
طواف واجب در محدوده بین کعبه و مقام ابراهیم انجام گرفته و نماز طواف پشت آن خوانده می شود.
در دو آیه از قرآن کریم به مقام ابراهیم اشاره شده است و آن را از نشانه های آشکار خداوند بر روی زمین دانسته و مسلمانان را دعوت به نماز در این جایگاه می کند:
[ویکی اهل البیت] در اصل، سنگی بوده که حضرت ابراهیم علیه السلام در هنگام ساختن کعبه روی آن می ایستاد. بعدها کنار این سنگ مصلای کوچکی ساخته شد که مردم بعد از طواف، در آنجا دو رکعت نماز می خواندند.
این مصلا در عملیات توسعه مسجدالحرام خراب شد و محل نماز به شرق مصلای قبلی منتقل شد که روبروی چاه زمزم از سمت شمال واقع است. بر روی آن سنگ شیشه ای بلوری گذاشته اند که از پشت آن جای پاهای ابراهیم که بر سنگ نقش بسته است، دیده می شود.
محمد محمدحسن شرّاب ، ترجمه حمیدرضا شیخی؛ فرهنگ اعلام جغرافیایی، تاریخی در حدیث و سیره نبوی.
[ویکی فقه] مقام ابراهیم (قرآن). مقام ابراهیم علیه السلام در کنار خانه کعبه قرار دارد . ایشان هنگام ساخت خانه کعبه روی تخته سنگی ایستادند و ردپایشان بر سنگ ماند.
مقام ابراهیم در کنار کعبه، دارای قدمت تاریخی و اثری باستانی است.و اذ جعلنا البیت مثابة للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابرهیم مصلی... و (یاد کنید) هنگامی که ما این خانه (کعبه) را برای همه مردم محل گردهمایی و جایگاه امن قرار دادیم ، و (فرمان دادیم :) از مقام ابراهیم جایگاهی برای نماز انتخاب کنید . فیه ءایت بینت مقام ابرهیم...در آن نشانه هایی روشن (از ربوبیّت و لطف و رحمت خدا و از جمله) مقام ابراهیم است.