میانمار

دانشنامه عمومی

میانمار یا بِرمه ( به انگلیسی: Myanmar ) با نام رسمی جمهوری اتحادیهٔ میانمار کشوری در جنوب شرقی آسیا است. میانمار از غرب با بنگلادش و از شمال غربی با هند و از شمال، شمال شرقی و شرق با چین و همچنین از سوی شرق با لائوس و از جنوب شرقی با تایلند و از جنوب و جنوب غربی با دریای آندامان و خلیج بنگال همسایه است. بزرگ ترین شهر این کشور یانگون است ولی پایتخت آن شهر نایپیداو می باشد. جمعیت میانمار بیش از ۵۴/۳ میلیون نفر، زبان رسمی این کشور برمه ای و واحد پول آن کیات است.
۶۸ درصد از مردم میانمار از تبار برمه ای، ۹ درصد شان، ۷ درصد کارن، ۴ درصد راخین و بقیه از دیگر اقوام هستند. ۸۷٫۹ درصد از مردم میانمار بودایی، ۶٫۲ درصد مسیحی، ۴٫۳ درصد مسلمان و مابقی نیز پیروان سایر ادیان و باورها هستند.
میانمار از نظر مساحت سی و نهمین کشور بزرگ جهان و از نظر جمعیت بیست و ششمین کشور پرجمعیت جهان است.
میانمار، با نام پیشین برمه، از مستعمره های بریتانیا بود که در سال ۱۹۴۸ به استقلال رسید. از زمان استقلال، این کشور شاهد درگیری های درازمدت میان اقوام پرشمار خود بوده و یکی از طولانی ترین جنگ های داخلی را به خود دیده است.
میانمار از ۱۹۶۲ تا ۲۰۱۱ تحت یک رژیم نظامی اداره می شد اما پس از برگزاری انتخابات در سال ۲۰۱۲، این رژیم نظامی در سال ۲۰۱۱ رسماً پایان یافت و حکومتی نیمه نظامی جایگزین آن شد که این حکومت دست به یک رشته اصلاحات دموکراتیک زده است. در انتخابات ۲۰۱۵ حزب آنگ سان سو چی اکثریت هر دو مجلس را به دست آورد. با این حال، ارتش برمه به عنوان یک نیروی قدرتمند در سیاست باقی ماند و در ۱ فوریه ۲۰۲۱ با یک کودتا مجدداً قدرت را در دست گرفت.
میانمار کشوری است با منابع زیاد اما اقتصاد آن یکی از کم توسعه یافته ترین اقتصادها در جهان است. جنوب میانمار در سال ۲۰۰۸ در پی توفانی سهمگین به شدت ویران شد. در این سال نیمی از جمعیت میانمار از توفان نرگس زیان دیدند و در این کشور دست کم ۷۸ هزار نفر در نتیجه توفان نرگس جان باخته و ۵۶ هزار نفر نیز ناپدید شدند.
نخستین قومی که آثاری از تمدن خود را در برمه به جای گذاشتند، مردم پیو و مون بوده اند، که در شمال برمه سکونت داشتند. پس از آن ها اقوام شان، کارون و کاچین از سرزمین های جنوب به مناطق امروزی برمه نفوذ کرده بودند.
در اواخر سده هشتم میلادی در اثر تسلط اقوام شان و کارن در جنوب و مرکز برمه مردم پیو به قسمت های شمالی رانده شدند. علت عقب رانده شدن این قوم گسترش سلطه تای بود، که در شمال و شمال شرقی برمه قدرت را در دست داشتند. قوم شان تا سده ۱۳ میلادی؛ در بخش هایی از برمه قدرت و حکومت را در دست داشتند، ولی در همین قرن این قوم عمدتاً به تایلند مهاجرت کردند.

دانشنامه آزاد فارسی

میانْمار (Myanmar)
پاگودای اشوه داگون، یکی از با عظمت ترین پاگوداهای جهان، رانگون، پاگودای اشوه داگون، یکی از با عظمت ترین پاگوداهای جهان، رانگون، موقعیت. میانمار (یا: بِرْمِه) ، غربی ترین کشور آسیای جنوب شرقی، در ساحل شرقی خلیج بنگال جای دارد و کشورهای چین از شمال و شمال شرقی، لائوس و تایلند از شرق، خلیج بنگال از جنوب و جنوب غربی، و کشورهای بنگلادش و هند از غرب آن را محدود کرده اند. مساحت این کشور ۶۷۶,۵۷۵ کیلومتر مربع است و شهر رانگون (یانگون) پایتخت آن است.سیمای طبیعی. میانمار سرزمین طویلی است که درازای آن از شمال به جنوب ۲,۱۷۵ کیلومتر و پهنای آن از شرق به غرب حداکثر ۹۳۰ کیلومتر است. نوار ساحلی آن را میانمار سفلا و نواحی داخلی آن را میانمار علیا می نامند. مجموعه ای از کوه های بلند هِلالی شکل و درّۀ رود ایراوادی بدنۀ نواحی شمالی کشور را تشکیل می دهند و بلندترین نقطۀ آسیای جنوب شرقی و مرتفع ترین کوه کشور میانمار، هکاکابورازی واقع در شمال کشور، ۵,۸۸۱ متر ارتفاع دارد. افزون بر کوه های مزبور، دو رشته کوه شمالی جنوبی به نام کوه های آراکان یوما، با ارتفاع بین ۹۰۰ تا ۱,۵۰۰ متر در مرز بین میانمار و شبه قارۀ هند قرار دارد و رشته کوه های بیلائوکتائونگ نیز، با بلندی ۱,۲۱۵ متر، در دنبالۀ جنوبی ارتفاعات شان واقع در چین جنوبی قرار دارد و میانمار سفلا را از تایلند جدا می کنند. کرانه های میانمار از بریدگی ها و جزایر بسیاری تشکیل شده و رودخانه های ایراوادی، سیتانگ، سالوین، چیندوین و بسیاری رودخانه های دیگر، شبکۀ زهاب های این کشور را تشکیل می دهند. میانمار از هفت ایالت و هفت استان تشکیل شده است و شهرهای مهم آن عبارت اند از رانگون، مندله، مولمِین، پگو، باسین، سیتوِه، تَئونجی و مونیوا. تقریباً ۵۲ درصد از این کشور را جنگل های انبوه مدارگانی از نوع درختان کائوچو، اقاقیا، بامبو، کَرنا، نارگیل، فوفل، بلوط، و کاج فراگرفته است و جانورانی چون ببر، پلنگ، فیل، کرگدن، گاو وحشی، خرس، آهو، میمون، گربۀ وحشی، خفاش، پرندگان گوناگون و خزندگانی چون تمساح، مار بوآ، پیتون، لاک پشت، و انواع ماهی حیات وحش آن را تشکیل می دهند. اقلیم میانمار مانند دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی از پدیدۀ مونسون متأثر است. دمای نواحی ساحلی آن در سراسر سال گرم و شرجی است و نواحی کوهستانی آن از اعتدال و هوای مطلوب تری برخوردارند. کوهستان های شمالی دارای زمستان های سرد و نسبتاً سخت است. فصل خشک آن از آبان تا فروردین و موسم بارندگی های آن از اردیبهشت تا شهریور به درازا می کشد. میانگین دمای شهر رانگون در دی ماه ۲۵ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه ۲۶.۷ درجۀ سانتی گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۲,۶۱۶ میلی متر است.
اقتصاد. کشاورزی، به خصوص کشت برنج، نقش بسیار مهمی در اقتصاد میانمار دارد و عمده ترین قلم صادراتی این کشور را تشکیل می دهد و افزون بر آن غلات، پنبه، بادام زمینی، نیشکر، حبوبات، ذرت، سیب زمینی، نارگیل، و تریاک از دیگر محصولات آن به شمار می آید. صدور چوب های سخت جنگلی نیز از ارزآورترین منابع این کشور محسوب می شود. گله داری، پرورش دام، تولید فرآورده های دامی و لبنی و ماهی در زندگی روزمرۀ مردم نقش حیاتی دارد. میانمار از نظر منابع زیرزمینی بسیار غنی است و گاز طبیعی و نفت در حد تأمین نیازهای داخلی تولید می شود؛ کانی های دیگری چون مس، تنگستن، زغال سنگ، روی، نیکل، نقره، یشم، یاقوت کبود و دیگر سنگ های قیمتی استخراج و بعضاً صادر می شوند. فعالیت های صنعتی آن عبارت اند از تولید شکر، کاغذ، سیمان، خودرو، تراکتور، دوچرخه، الیاف کتانی. تولید نیروی الکتریسیته در این کشور در حدود ۴.۵میلیون کیلو وات ساعت است و مصرف سرانۀ آن به ۶۴ کیلو وات ساعت می رسد.
حکومت و سیاست. نظامیان بر میانمار حکومت می کنند. آخرین انتخابات آزاد در ۱۹۷۴ برگزار شد؛ در ۱۹۹۲، همۀ احزاب منحل شدند و ژنرال تان شوه در آوریل همان سال زمام امور کشور را در دست گرفت.
مردم و تاریخ. جمعیت کشور میانمار ۴۷,۹۶۳,۰۰۰ نفر (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۷۱ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱ درصد است و بامارها ۶۹ درصد از جمعیت آن را تشکیل می دهند. ۸۹ درصد از مردم آن بودایی اند و ۷۳ درصد از آنان در نواحی روستایی به سر می برند. میانمار از روزگار بسیار دور مسکونی بوده است و تمدن های مون و پیو در قرن یکم در این سرزمین شکوفا شدند. خاندان سلطنتی پاگان، در قرن ۱۱م میانماری ها را با هم متحد کردند و مغولان در قرن ۱۳م آنان را برانداختند. پرتغالی ها در قرن ۱۶ به این سرزمین وارد شدند و خاندان سلطنتی تونگو را بر آن سرزمین حاکم کردند. مدت کوتاهی بعد هلندی ها و انگلیسی ها به میدان رقابت میانمار گام نهادند و کارگاه هایی را در آن سرزمین تأسیس کردند. سلطان آلائونگ پایا و جانشینانش در قرن ۱۸ کشور امروزی میانمار را با نام برمه تأسیس کردند و ناحیۀ آراکان را به آن ضمیمه نمودند. فرمانروایان برمه با عوامل کمپانی انگلیسی هند شرقی، که به خاک برمه دست اندازی می کردند، به مبارزه برخاستند و طی جنگ های سه گانۀ ۱۸۲۴، ۱۸۵۲، ۱۸۸۵ مغلوب انگلیسی ها شدند؛ آنان به مرور سراسر برمه را به انگلیسی ها واگذار کردند و بدین سان برمه به یکی از استان های هند مبدل شد. این سرزمین در جنگ جهانی دوم مدتی به تصرف ژاپن درآمد و در ۱۹۴۵ بازپس گرفته شد. با پایان یافتن جنگ مزبور، برمه در ۴ ژانویۀ ۱۹۴۸ به استقلال رسید و در مه ۱۹۹۰، نام آن به اتحادیۀ میانمار تغییر یافت و مدتی جمهوری چندحزبی بر کشور حاکم شد. نظامیان که از اوضاع حاکم بر جامعه و اختلافات حزبی و موفقیت های سیاسی خانم سان سوئوکی ناخرسند بودند، در ۱۹۹۲، همۀ احزاب را منحل و خانم سان سوئوکی را، که به دخالت نظامیان در امور و سلب آزادی های دموکراتیک معترض بود، دستگیر و زندانی کردند. ژنرال تان شوه در آوریل ۱۹۹۲ زمام همۀ امور را در دست گرفت. اعتراض سازمان های جهانی و دفاع از حقوق بشر در این باره تاکنون به جایی نرسیده و نظامیان همچنان بر کشور حاکم اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] میانمار یا برمه، از کشورهای جنوب شرقی آسیا است، اسلام در قرن اول قمری وارد این سرزمین شد. از ۱۹۴۸م که این کشور به استقلال رسید، مسلمانان تحت فشار قرار گرفتند، به گونه ای که بیش از نیم میلیون مسلمان به کشورهای دیگر مهاجرت کردند.
شیعیان میانمار تبار هندی یا ایرانی دارند، از جمعیت آنان، آماری دقیقی در دست نیست، پورتال اهل بیت جمعیت شیعیان این کشور را در ۲۰۰۸ م، ۴۰.۰۰۰ تن و مرکز تحقیقات pew شمار آنان را در ۲۰۰۹ م، ۱۹.۰۰۰ تن تخمین زده اند. مرکزیت شیعیان در یانگون و محل تجمع آنان مسجد مغول شیعه (مسجدایرانیان) است. آنان در یانگون و سایر شهرها مساجد و امام باره هایی دارند. شیعیان میانمار در برخی آداب و رسوم از شیعیان هند و بودایی ها متأثر هستند. علاوه بر شیعیان گروه های دیگری مانند چولیامسلم و بودامسلم در میانمار زندگی می کنند که به اهل بیت گرایش دارند.
میانمار، با ۶۷۶،۵۵۲ کیلومتر مربع در منطقه جنوب شرق آسیا واقع شده است. این کشور از شرق با هند و بنگلادش و از جنوب غربی با چین هم مرز است.