معنی موسی بن نصیر

دانشنامه آزاد فارسی

موسی بن نُصَیْر (۱۹ـ۹۸ق)
حاکم افریقیه (افریقای رومی) در ۷۸ یا ۷۹ق تا ۸۹ق شمال افریقا را فتح کرد. طارق، بندۀ آزاد شدۀ او، در ۹۰ق شروع به پیشروی موفقیت آمیزی در اسپانیا کرد و در ۹۲ق موسی بن نُصَیر به دنبال او عازم شد و بیشتر آن سرزمین را تا سَرَقُسْطه (ساراگوسا) در شمال شرقی فتح کرد. موسی مغضوب خلیفۀ دمشق شد و در ۹۴ق اسپانیا را ترک کرد و در حجاز در فقر درگذشت.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ابو عبدالرحمن موسی بن نصیر بن عبدالرحمن بن زید لخمی که ولادت وی را سال نوزده هجری ذکر نموده اند، اصالتا اهل وادی القری در حجاز بود، از آن جایی که پدرش نصیر، از فرماندهان سپاه معاویه در شام محسوب می شد، موسی نیز در دستگاه بنی امیه در دمشق رشد یافت، سپس به خدمت بنی مروان در آمده و به شان و منزلت بالایی در دستگاه آنان خصوصا عبدالعزیز بن مروان دست یافت، سپس در زمان حجاج مامور خراج بصره شد، پس از آن در زمان خلافت عبدالعزیز بن مروان مامور فتوحات در افریقیه شد. وی برای به خلافت رسیدن ولید بن عبدالملک تلاش زیادی کرد، به همین سبب از سوی وی عهده دار امارت افریقای شمالی و مغرب گردید.
موسی بن نصیر (۱۹- ۹۷ ه) بن عبدالرحمن ابن زید اللخمی، ملقب به ابوعبدالرحمن بود. موسی بن نصیر از طایفه اراشه از قوم بلی از قضاعه بودند، اما در دمشق بزرگ شده و زندگی کرده بود. پدرش نصیر بود. او در ایام ابوبکر در جبل الجلیل شام به اسارت گرفته شد. کسی از بنی امیه او را آزاد کرد و او به شام بازگشت و موسی در سال ۱۹ هجری در قریه یی به نام «کفر مری» به دنیا آمد، در حالی که او لنگ بود. ایشان از ثروت بسیاری برخوردار بود به گونه ای که خارج از حساب بوده است. در عین حال فردی بسیار بخشنده و شجاع و عالم نیز بوده است.
حکومت بر بصره
عبدالملک بن مروان به برادرش عبدالعزیز نامه نوشت که می خواهد که حکومت بصره را به برادرش بشر بدهد، اما از آن جا که بشر بن مروان از سن کمی برخوردار بود و ضمنا کارهای حکومتی زیادی انجام نداده بود. عبدالملک از عبدالعزیز خواست که موسی بن نصیر را که از تجربۀ لازم در امور حکومتی بر خوردار است همراه بشر به بصره بفرستد و در ادامه گفته بود که کارهای دیوانی عراق را نیز به موسی بن نصیر بسپارد و موسی نیز در قبال کارهای دیوانی مسئول است. بشر بن مروان زمانی که به بصره رسید مهر خویش را به موسی داد، و پس از مدتی عبدالملک حکومت کوفه را نیز به بشر داد. در آن موقع در بصره و کوفه بیشتر قدرت و اختیارات حکومتی به دست موسی بن نصیر بود؛ بعد از مدتی بر اثر حادثه ای بشر بن مروان از دنیا رفت. زمانی که خبر مرگ بشر به عبدالملک رسید، او حجاج بن یوسف را به عنوان والی به سوی بصره و کوفه فرستاد، و سپس به خالد بن ابان گفت که نامه ای به موسی بن نصیر بنویسد و به او از جانب عبدالملک بگوید که، تو از کار خود بر کنار شده ای، و حجاج بن یوسف را به عنوان والی بصره و کوفه قرار داده ایم، و در ادامه گفت: «حجاج درباره تو باید به شدت عمل کند و هیچ گونه رحم و گذشتی را درباره تو نخواهد داشت. اگر می خواهی در امان باشی یا به فارس برو، و یا این که به عبدالعزیز بن مروان بپیوند. وقتی که نامه به دست موسی بن نصیر رسید، بر اسب سوار شد و به شام رفت».
حکومت بر افریقا
در زمان عبدالملک بن مروان، حاکم افریقا مردی به نام حسان بن نعمان بود. او در سال ۷۹ پس از پیروزی ها و فتوحات بسیار برای دیدار عبدالملک به شام آمد. عبدالملک به حسان بسیار احترام گذاشت و بر سهم وی از بیت المال حکومتی افزود. زمانی که حسان بن نعمان خواست به سوی افریقا برگردد، در میانۀ راه به مصر رسید، عبدالعزیز بن مروان در آن زمان در مصر بود و از در خواست حسان بن نعمان از عبدالملک که گرفتن یک لباس گرانبها که مخصوص بزرگان و نزدیکان عبدالملک بود، آگاه شد. عبدالعزیز در مصر با حسان ملاقات کرد و از او خواست که از در خواست خویش از عبدالملک صرف نظر کند. زیرا عبدالملک آن لباسها را تنها به نزدیکان خویش می داد. حسان در آن وقت منکر آن در خواست شد و این کار او باعث خشمگین شدن عبدالعزیز شد. آن گاه عبدالعزیز او را از افریقا عزل کرد و به جای او در روز پنج شنبه از ماه صفر سال ۷۹ موسی بن نصیر را به سوی افریقا فرستاد و او را حاکم افریقا کرد.
نامه عبدالملک بن مروان به عمر بن عبدالعزیز
...