گلمکان

لغت نامه دهخدا

گلمکان. [ گ ُ م َ ] ( اِخ ) نام یکی از دهستانهای بخش طرقبه شهرستان مشهد، در شمال باختری مشهد ومحدود است از طرف شمال به کوه تخت رستم ، از جنوب به دهستان شاندیز، از باختر کوه بینالود و از خاور به دهستان بیزکی و چناران. کلیه قرای این دهستان که عبارت از 33 آبادی است در داخل دره و دامنه خاوری بینالود واقع است. این کوه بواسطه ارتفاعی که دارد ریزش برف و باران در ارتفاعات و دامنه آن زیاد و بالنتیجه از آب آن قراء و قصبات اطراف استفاده قابل ملاحظه نموده و کلیه دهات اطراف دارای محصول فراوان و باغات زیاد میباشد و بهمین جهت بیشتر قرای این دهستان ییلاقی و تفرج گاه اهالی شهر مشهد است. در 12هزارگزی جنوب خاوری گلمکان محلی است موسوم به چشمه سبز این محل دردامنه کوه نیشابور واقع شده و مساحت آن در حدود 1500 گز است. اطراف این محل را کوههای مرتفع احاطه نموده فقط از یک طرف به عرض تقریباً 30 یا 40 گز از بریدگی استفاده شده ، راهی است که داخل این محوطه آب فراوانی از زمین میجوشد که استخر بزرگی را تشکیل داده واز اطراف این استخر نیز چشمه های فراوانی از دامنه کوه جاری است که آب این چشمه ها نیز داخل استخر شده وهمه این آبها از همان دهانه خارج و دهستان گلمکان را مشروب مینماید. بین این چشمه ها چشمه ای است موسوم به چشمه اشتها آب آن تا اندازه ای سرد و گواراست و برای هرگونه اغذیه محلل خوبی است. هوای آن بقدری سرد است که از 6هزارگزی اشجار آن کوتاهتر و تا 3هزارگزی خاتمه یافته از سه هزارگزی تا محل چشمه سبز فقط گیاه میروید. بواسطه صعب العبور بودن راه و سردی هوا و نداشتن سکنه ، کمتر اهالی به آن محل میروند. بطور کلی گلمکان و قرای آن عموماً ییلاقی و کوهستانی است و از 33آبادی بزرگ و کوچک تشکیل میشود. مجموع نفوس آن در حدود 14562 تن است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).
گلمکان. [ گ ُ م َ ] ( اِخ ) قصبه مرکز دهستان گلمکان بخش طرقبه شهرستان مشهد واقع در 18هزارگزی شمال باختری طرقبه و 5هزارگزی باختر راه شوسه قدیمی مشهد به قوچان. هوای آن معتدل و دارای 2264 تن سکنه است. آب آن از رودخانه و چشمه سار و قنات و محصول آن غلات ، میوه وخشکبار است. شغل اهالی زراعت و صنایع دستی آنان قالی بافی و راه آن اتومبیل رو است. دارای دبستان و دفتر ازدواج و طلاق است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).

فرهنگ فارسی

قصبه مرکز دهستان گلمکان واقع در ۱۸ کیلومتری شمال باختر طرقبه . کوهستانی و معتدل دارای ۲۲۶۴ تن سکنه محصول غله میوه و خشکبار صنعت دستی قالی بافی .

دانشنامه عمومی

گلمکان (گلبهار). گلمکان، شهری از توابع بخش گلمکان، شهرستان گلبهار در استان خراسان رضوی ایران است. نام قدیم این شهر گورمکان بوده است. این نام توسط ناصرالدین شاه قاجار به گلمکان تغییر کرد.
وجود گورستان های بزرگ و متعدد در شهری کوچک با جمعیتی اندک خود گواهی بر این مدعاست که این منطقه دارای تاریخ غنی و کهن بوده و روزگاری میزبان جمعیت عظیمی بوده است که امروز اثری از آن ها نیست. [ نیازمند منبع]
بر پایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۸٬۳۷۳ نفر ( در ۲٬۸۶۱ خانوار ) بوده است. مردم گلمکان به زبان فارسی سخن می گویند و شیعه هستند.
گلمکان دارای جاذبه های گردشگری فراوانی مانند دریاچهٔ چشمه سبز، آرامگاه عبدالرحمان گهواره گر، اقامتگاه بومگردی، صنایع دستی، پیست اسکی شیرباد و … است.
این شهرستان با روستاهای اسجیل، دولت آباد و کوشکان همسایه است.