دانشنامه اسلامی
اصطلاح «وجدان کاری» در فرهنگ اداری جامعه اسلامی به ضرورت مطرح می شود و باید مورد توجه مدیران و کارگران آن قرار گیرد. اما چرا بسیاری از کارکنان و مدیران جامعه، خوب کار نمی کنند و گاه مشکل می آفرینند؟ چرا از انبوه سرمایه ها، امکانات، نیروها، استعدادها و عمر خود به گونه ای نامنظم و ناکارآمد بهره برداری می کنند؟ چرا در انجام کارها و فعالیت های اجتماعی، روحیه نشاط، هدف داری، مسئولیت پذیری، امنیت، رضایت، کیفیت و جدیت وجود ندارد؟ این موضوع چه علل یا عواملی دارد؟ آیا راه حل هایی برای افزایش روحیه وجدان کاری وجود دارد؟
مفهوم وجدان
دست پر قدرت آفرینش، گوهر گران بها و صادقی را در درون آدمی تعبیه کرده که از آن به «وجدان و نفس لوامه» تعبیر می شود. «وجدان» در لغت به معنای «یافتن حق، شعور باطن، قوه ای در باطن که انسان را از نیک و بد اعمال آگاهی می دهد» آمده است. وجدان، نیرویی ناشناخته در درون انسان، اما محسوس است و مکتب های گوناگون بشری و الهی در تعریف، شناسایی و کاربرد آن، سخن ها گفته و کتاب ها نوشته اند و جملگی بر وجود، صداقت و کارآیی آن اتفاق نظر دارند و در تمجید از وجدان گفته اند:- وجدان، بایستگی ها را از نباید ها تفکیک می کند؛- وجدان، قاضی امینی است؛- وجدان، نظارت می کند؛- وجدان، راهنمای ایمن است؛- وجدان، شکنجه می دهد و شکنجه می بیند؛- وجدان، قطب نماست.
← دو معنای اصطلاحی
از جلوه های وجدان، داشتن وجدان کاری است؛ یعنی گوهر انسانیت آدمی ایجاب می کند که هر فعالیت و وظایفی را که انسان به عهده می گیرد به نیکوترین وجه ممکن به پایان رساند و از هرگونه سهل انگاری و مسامحه کاری بپرهیزد. به دیگر سخن، منظور از وجدان کاری در کوتاه ترین و زیباترین کلام، خوب، دقیق و کامل انجام دادن کار است. وجدان کاری در هر مسئولیتی آن قدر مهم و ضروری است که رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) حتی برای چیدن لحد نیز آن را لازم می داند: ابراهیم - فرزند خردسال رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) - درگذشت، وقتی او را در قبر نهادند و لحد را چیدند، رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) روزنه ای در لحد مشاهده کرد و با دست خود آن را پوشاند، سپس فرمود: «هرگاه یکی از شما کاری انجام می دهد، آن را محکم و دقیق انجام دهد».
← روایت امام علی
...
