معنی ناپلئون بناپارت

لغت نامه دهخدا

ناپلئون بناپارت. [ پ ُ ل ِ ئُن ْ ب ُ ] ( اِخ ) یا ناپلئون اول. امپراطور فرانسه و یکی از جهانگشایان معروف تاریخ است. وی در پانزدهم اوت 1769 م. در شهر آژاکسیو واقع در جزیره کرس بدنیاآمد. جزیره مزبور به سال 1768 به تصرف فرانسه درآمده بود و هنگام تولد ناپلئون جزئی از خاک فرانسه محسوب میشد. پدرش شارل بناپارت و مادرش ماریا لیتیزیا رامولینو نام داشت. وی چهارمین فرزند و دومین پسر شارل بناپارت بود. ناپلئون تحصیلات خود را در مدرسه نظامی برین شروع کرد و به سال 1774 برای طی دوره یکساله شان دو مارس بپاریس رفت. و چون از تحصیل در مدرسه اخیر فراغت یافت ( 1785 ) با رتبه ستوان دومی وارد هنگ توپخانه لافر [ ساخلو والانس ] شد . در این ایام دلبستگی زیادی به سرنوشت فرانسه نداشت و برای تأمین استقلال جزیره کرس کوشش میکرد اما ظهور انقلاب رای او را تغییر داد.
وی به سال 1793 ( در رتبه سروانی توپخانه ) در جنگ و محاصره تولون شرکت جست و دوبار مجروح شد و با شجاعت فوق العاده ای که از خود نشان داد، خویشتن را معروف ساخت. اما شخصیت و نبوغ نظامی او به سال 1794 در جنگهای ایتالیا مورد توجه همگان قرار گرفت. در این سال رتبه ژنرالی بریگاد توپخانه را داشت. در سال 1795 او را به ریاست یک بریگاد پیاده نظام منصوب و بدفع شورشیان «وانده » مأمور کردند و او چون تصدی این مقام را دون شأن خود میدانست از قبول آن سرباز زد و در نتیجه از خدمت برکنار شد و اندکی بعد مأموریت حفظ مجلس کنوانسیون و دفع سلطنت طلبان به عهده او واگذار گردید و فردای روز «13 واندمیر» ژنرال دیویزیون توپخانه شد و سپس به ریاست کل قوای داخلی نایل آمد وپنج ماه بعد ( 23 فوریه 1796 ) در حالی که بیست و هفت سال بیشتر نداشت به فرماندهی سپاه مأمور ایتالیا رسید و مجال مناسبی برای ابراز لیاقت و ترقیات آینده ٔخود به چنگ آورد. جنگ و فتوحات او در ایتالیا یکسال مدت گرفت و سرانجام در دسامبر 1797 فاتح و سربلند به پاریس مراجعت کرد و پاریسیان باشکوه و جلال فراوانی از او استقبال کردند. اندکی بعد دولت فرانسه او را به فرماندهی کل قوای انگلستان منصوب کرد و او به عزم اینکه خارج از جزایر انگلیس لطمه ای به آن دولت بزندآهنگ تصرف مصر کرد تا راه انگلستان را با هندوستان قطع کند. [ مصر در آن زمان از مضافات سلطنت عثمانی محسوب میشد لکن سلطان ترک در آنجا جز نامی نداشت و اداره امور مملکت با امراء مملوک بود ] .

فرهنگ فارسی

ناپلئون بناپارت یا ناپلئون اول ( ۱۸۲۱ - ۱۷۶۹ م . ) امپراطور فرانسه . در آژاکسیو واقع در کورس بدنیا آمد. در ۱۷۸۵ وارد خدمت ارتش فرانسه شد و افسر توپخانه گشت . در سال ۱۷۹۶ فرماندهی دسته ای کوچک از قشون در نبر علیه اطریش به او واگذار شد و او در نتیجه پیروزیهایی که به دست آورد خویشتن را مشهور و زبانزد ساخت و به زودی به عنوان نخستین سردار بزرگ ارتش جمهوریخواهان نامبردار گشت و شخصا با اطریش پیمان صلح کامپوفورمیو را امضائ کرد. بعد از یک لشکرکشی بدون فایده به مصر در ۱۷۹۹ به فرانسه بازگشت و پس از برانداختن دیرکتوری به عنوان نخستین کنسول انتخاب شد ناپلئون از ۱۷۹۹ تا ۱۸۱۴ یگانه فرمانروای فرانسه بود در این دوره از حکومتش به اصلاحات اساسی دست زد و در نخستین جنگ با موتلفین پیروزی یافت . آنگاه خویشتن را امپراطور خواند و در پاریس در برابر پاپ تاجگذاری کرد . در جنگ سوم موتلفین که در ۱۸٠۷ - ۱۸٠۵ اتفاق افتاد پیروزیهای درخشانی بدست آورد. اما از ۱۸٠۸ قدرت او رو به زوال نهاد . شکست در بعضی از جنگهایی که در این دوره رخ داد قوای او را به تحلیل برد معهذا پیروزی وی در جنگ چهارمش با اطریش در ۱۸٠۹ سبب شد که وی مغرورانه به لشکرکشی روسیه اقدام کند که پس از پیشروی تا مسکو به شکست مفتضحانه او انجامید . سپاهیان خسته او در بازگشت ناچار به جنگیدن در چهارمین جنگ موتلفین شدند که به شکست کامل او در لاپیزیگ انجامید. ناپلئون در ۱۱ آوریل ۱۸۱۴ از امپراطوری عزل شد ولی موتلفین به او اجازه دادند که با حفظ لقب امپراطور در الب به حکمرانی پردازد. اما ناپلئون در ۱۸۱۵ از الب گریخت و به پاریس در آمد و مدت صد روز دیگر حکومت کرد . اما جنگ واترلو به حکومت صد روزه او نیز پایان داد و وی اسیر سپاهیان انگلیس شد و آنان وی را به عنوان اسیر جنگی به جزیره سنت هلن فرستادند و وی همانجا به سال ۱۸۲۱ به مرض سرطان در گذشت .