فُرصت شیرازی (شیراز ۱۲۷۱ـ همان جا ۱۳۳۹ق) (نام اصلی: محمد نصیرالحسینی) نویسنده، شاعر، خطاط، و نقاش ایرانی. با نام «میرزاآقا»، و «فرصت شیرازی» شهرت داشت. در آبرنگ، چهره سازی، نقاشی گل و مرغ، و ترسیم نقوش هندسی استاد بود. گاهی قلمدان نگاری نیز می کرد؛ ازجمله آثار اوست: تصویر شهرها و دهات و منازل سر راه های تهران و شیراز، خودنگاری با آبرنگ، و قلمدانی که بر رویه و حواشی آن آثار مختلف تخت جمشید تصویر شده است. رسالاتی نیز در باب منطق، شعر، هنر، و موسیقی نگاشت، که ازجمله عبارت اند از آثار عجم، دیوان اشعار با نزدیک به ۱۰هزار بیت شعر، و اشکال المیزان در علم منطق.
دانشنامه اسلامی
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است (1339-1271 ق)، نویسنده، نقاش و شاعر متخلص به فرصت. ملقب به میرزا آقا و فرصت الدوله. در شیراز به دنیا آمد. در همان شهر علوم مداوله از جمله علم صرف وعلم نحو، علم معانی و علم بیان و منطق و حکمت را تحصیل کرد و از شیخ مفید بیش از دیگر اساتیدش دانش آموخت. او در شعر و شاعری نیز مشهور بود. وی به زبان انگلیسی و فرانسه و پهلوی آشنایی و در فن نقاشی و موسیقی شهرتی بسزا داشت. مدتی از عمر خود را در هندوستان و عراق به سیر و سیاحت گذراند و هنگام بازگشت به شیراز به اتفاق شعاع السلطنه، حاکم فارس به تهران آمد و نزد مظفرالدین شاه رفت و لقب فرصت الدوله یافت. در اوان مشروطیت به سمت نخستین رییس معارف و اوقاف فارس مصنوب گریدد وی تا پایان عمر مجرد زیست. مدفن او در حافظیه شیراز است. از آثار وی: «آثار عجم» یا «شیرازنامه»؛ «اشکال المیزان» در علم منطق؛ «بحور الالحان» در علم موسیقی و عروض؛ «جغرافیای هندوستان»؛ «صرف و نحو خط آریا»؛ «دبستان الفرصه»؛ «دیوان» شعر؛ «منشآت» فرصت؛ «مقالات علمی و سیاسی»؛ «دریای کبیر»؛ «شطرنجیه».
