دانشنامه اسلامی
عروض، میزان و معیار برای سخن منظوم است، چنان که نحو، میزان و معیار برای کلام منثور است و به این سبب، عَروض گفته می شود که معروضٌ علیه شعر است؛ یعنی شعر را بر آن عرضه می کنند تا موزون و ناموزون آن از هم باز شناخته شود. بین شعر ارسطویی (یعنی شعر در اصطلاح ارسطو و منطق دانان مسلمان) و شعر عروضی، عموم و خصوص من وجه است و هر یک از جهتی اعم از دیگری است و از جهتی اخص از آن. بعضی از شعرها هم تخیّلی و هم دارای وزن و قافیه اند؛ مانند بسیاری از اشعار سعدی، حافظ و مولوی؛ پس این گونه اشعار هم شعر عروضی اند و هم شعر منطقی و ارسطویی. برخی از شعرها تنها وزن و قافیه دارند و مفید تخیّل نیستند؛ مانند: اشعار الفیه بن مالک و منظومه سبزواری. بر این دسته از اشعار، شعر منطقی صدق نمی کند. دسته سوم، قضایای تخیّلی دارند، ولی وزن و قافیه ندارند. بر این دسته از اشعار، فقط شعر منطقی و ارسطویی صدق می کند، نه شعر عروضی.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۸۷.
...
