شاه مردان

لغت نامه دهخدا

شاه مردان. [ هَِ م َ ] ( اِخ ) لقبی است که شیعیان فارسی زبان علی علیه السلام را دهند : تاعاقبت الامر بجائی رسید که بعد از رحلت حضرت رسول ( ص ) بر شاه مردان خروج کرد. ( از قصص الانبیاء ص 328 ).
پذیرفت از او شاه مردان جواب.سعدی.کَرَم ، پیشه شاه مردان علی است.سعدی.|| نام پسر خسرو پرویز ساسانی. ( از معجم البلدان ). رجوع به «مطبخ کسری » در معجم البلدان شود.
شاه مردان. [ م َ ] ( اِخ ) دهی از دهستان لادیز بخش میرجاوه شهرستان زاهدان. دارای 200 تن سکنه. آب آن از قنات. محصول آن غلات ، پنبه و لبنیات است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).

فرهنگ فارسی

لقبی است که شیعیان فارسی زبان علی علیه السلام را دهند : تا عاقبت الامر بجائی رسید که بعد از رحلت حضرت رسول ( ص ) بر شاه مردان خروج کرد .

دانشنامه عمومی

شاهِ مَردان نام یک برون بوم از کشور ازبکستان در احاطهٔ خاک قرقیزستان است. این منطقه در ۵۵ کیلومتری جنوب شهر فرغانه واقع شده است. دو رود آق سو و کوک سو در این منطقه به هم می پیوندند و رودی به نام شاه مردان چای را تشکیل می دهند.
این منطقهٔ کوچک متعلق به ازبکستان است و به طور کامل محاط به استان بادکَند قرقیزستان است. برای رسیدن به آن از سوی ازبکستان باید از بخش قدم جای در قرقیزستان گذشت.
مساحت این منطقه ۹۰ کیلومتر مربع است و جمعیت آن در سال ۱۹۹۳ برابر با ۵٬۱۰۰ نفر بود. ۹۰ درصد جمعیت آن تاجیک و ۱۰ درصد بقیه قرقیزند. مدتی نیز نام آن به حمزه آباد تغییر یافته بود. این نام گذاری به افتخار حمزه حکیم زاده نیازی، شاعر و بنیان گذار ادبیات نمایشی ازبکی انجام شده بود. وی در سال ۱۹۲۹ به دست بنیادگرایان اسلامی در شاه مردان کشته شد.
آرامگاهی در این محل وجود دارد که ادعا می شود آرامگاه علی بن ابیطالب است. شاه مردان لقب فارسی علی، پیشوای اول شیعیان است.
آخون بایف، نخستین رئیس جمهور ازبکستان، در سال ۱۹۳۰ این منطقه را به خاطر زیبایی چشم اندازهای آن از اروزبکوف، رئیس جمهور قرقیزستان، خواست و وی این منطقه را به ازبکستان داد.
کوهستان کول کولان با دریاچه های خوش منظره اش در کنارهٔ جنوبی مرز شاه مردان با قرقیزستان قرار گرفته است.