لغت نامه دهخدا
زبیدی. [ زُ ب َ ] ( ص نسبی ) نسبت است به زبید که قبیله ای قدیم است ، و همه قبایل زبیده به زبید اکبر بازگشت میکنند، و عده ای از صحابه و علما بدین نسبت مشهورند. ( از انساب سمعانی ). || نسبت است به زبید، قبیله ای بزرگ از قبایل یمن. ( از دائرةالمعارف بستانی ). || منسوب به زبید ( بطنی از بطون قبیله تمیم ). ( تنقیح المقال از ریحانة الادب ). || منسوب به زبید، بطنی از قبیله طی. ( ریحانة الادب از تنقیح المقال ).
زبیدی. [ زُ ب َ ] ( اِخ ) ابراهیم بن علأبن ضحاک بن مهاجر حمصی زبیدی ، مکنی به ابواسحاق و مشهور به ابن الزبریق و زبریقی. وی را از آنرو زبریقی یا ابن الزبریق خوانند که بعضی اجداد او را نام زبریق بوده است. زبریقی از اسماعیل بن عیاش و بقیةبن الولید روایت دارد و ابوحاتم رازی و دیگران از او روایت کنند. ( از لباب الانساب : زبریقی ).
زبیدی. [ زَ ] ( اِخ ) ابوالفتوح بن عبداﷲبن ابی عتامة ( از زبید یمن ). وی برادرزاده حسن بن محمد قاضی یمن و خود یکتای عصر خویش است. صاحب البیان و همچنین خاندان او که جلیل ترین خاندان های زبیدند از او نقل کنند. ( از تاج العروس ).
زبیدی. [ زَ ] ( اِخ ) ابوبکربن مضرب ( از زبید یمن ). ناشر مذهب شافعی در یمن در 400 هَ. ق. است. ( از تاج العروس ).
زبیدی. [ زُ ب َ ] ( اِخ ) ابوزرعةبن ابراهیم دمشقی ( از قبیله زبید حجاز ). از عطاء و خالدبن العجلاج روایت کند. سعیدبن هلال و محمدبن سعید نیشابوری بن شاپور( سابور ) از او نقل حدیث کنند. ( از انساب سمعانی ).
زبیدی. [ زَ ] ( اِخ ) ابوعلی ، فقیه و محدث زبید است. ابن بطوطه در سفرنامه خود از او یاد کند. رجوع به سفرنامه ابن بطوطه ترجمه محمدعلی موحد ص 242 شود.
زبیدی. [ زَ ] ( اِخ ) ابومحمدبن شعیب بن حجاج ( از مردم زبید یمن ). از ابوحمه زبیدی روایت داردو طبرانی از او نقل حدیث کند. ( از انساب سمعانی ).
زبیدی. [ زَ ] ( اِخ ) احمد، ملقب به شهاب الدین مکی. بگفته ابن طولون ، مردی مترجم بود و بدمشق رفت تا از آن راه به روم ( ترکیه ) سفر کند اما در حلب بسال 938 هَ. ق. درگذشت. ( از شذرات الذهب ج 8 ص 228 ).
زبیدی. [ زَ ] ( اِخ ) احمدبن احمدبن عبداللطیف شرجی ، ملقب به شهاب الدین و معروف به زبیدی ( 812 - 893 هَ. ق. ) محدث بلاد یمن در عصر خویش است. وی در اصل از شرج ( موضعی در نواحی مکه ) است سپس به زبید رفته و در آنجا شهرت یافته و هم در آنجا درگذشته. او راست : «التجرید الصریح لاحادیث الجامع الصحیح »، این کتاب که مختصر صحیح بخاری و معروف به مختصر زبیدی نیز هست بچاپ رسیده است. دیگر ازمؤلفات او «طبقات الخواص » در سیرت اولیاء یمن ( طبعشده ) و «الفوائد» ( طبع شده ) و «نزهة الاحباب » است درادبیات. ( از اعلام زرکلی چ 2 ج 1 ص 87 ). و در حاشیه ٔهمین صفحه آمده : رجوع به العقیق الیمانی ( نسخه خطی )، الضوء اللامع ج 1 ص 214 و لحظ الالحاظ ص 259 و معجم المطبوعات ص 1113 شود.
