معنی جهان نما

لغت نامه دهخدا

جهان نما. [ ج َ ن ُ / ن ِ / ن َ ] ( نف مرکب ) نماینده جهان. نمایش دهنده جهان :
جام جهان نماست ضمیر منیر دوست
اظهاراحتیاج خود آنجا چه حاجتست ؟حافظ.زملک تا ملکوتش حجاب بردارند
هر آنکه خدمت جام جهان نما بکند.حافظ.گرت هواست که چون جم به سرّ غیب رسی
به یاد همدم جام جهان نما می باش.حافظ.|| نقشه ٔجغرافیا. کره جغرافی. نقشه پنج قطعه زمین بر روی یک صفحه بزرگ کاغذ و غیره. اطلس جهان نما. خریطه ، نقشه جغرافیایی.

فرهنگ معین

(ی ) ( ~. نَ یا نُ یا نِ ) (اِمر. ) نقشة جغرافیا که زمین را به صورت دو نیمکرة شمالی و جنوبی نشان می دهد.

فرهنگ عمید

۱. ویژگی آنچه تصاویری از جهان نشان می دهد، مانند تلویزیون.
۲. (اسم ) نقشۀ جغرافیا که زمین را به صورت دو نیمکره نشان می دهد.
۳. نشان دهندۀ جهان

فرهنگ فارسی

( کاخ ) یکی از بنا های شاه عباس کبیر در اصفهان که در محل دروازه دولت فعلی اصفهان مقابل کاخ شهرداری قرار داشته . این عمارت برای بانوان حرم بنا شده بود تا بتوانند بتماشای مراسمی از قبیل ورود سفیران و تفریحات درباری بپردازند . در جانب چپ عمارت دروازه شاهی و در جانب راست آن مدخل حرمسرا قرار داشت که فقط شاه زنان حرم و خواجه ها از آن رفت و آمد میکردند .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جهان نُما، کتابی جغرافیایی ، به زبان ترکی ، تألیف حاجی خلیفه (کاتب چَلَبی )، مؤلف کشف الظنون است.
حاجی خلیفه انگیزه تألیف کتاب جهان نما را، به ویژه ، جنگ کرت یا اَقْریطِش (در ۱۰۵۵) ذکر کرده است . وی تألیف کتابش را در ۱۰۵۸، آغاز کرد و نامش را جهان نما گذاشت ، اما پس از مدتی دست از تألیف آن کشید. این اثر نیمه تمام را به نام متن اول جهان نما یا جهان نما ی اول می شناسند.
مطالب جهان نمای اول
در جهان نمای اول ، توصیف ممالک از غرب ربع مسکون (اندلس ) و مغرب آغاز و به اقلیم روم (ممالک عثمانی )، شبه جزیره بالکان و دشتهای مجارستان ختم شده است . برای هر سرزمین درباره نام ، موقعیت و اوضاع جغرافیایی ، مراکز اداری و شهرهای عمده ، راهها و منازل ، تأسیسات و بناها و تاریخ شهرها، اطلاعاتی آورده شده و از این شیوه کمابیش در جهان نمای دوم نیز استفاده شده است (نیز رجوع کنید به ادامه مقاله ). حاجی خلیفه ، در صفحه پایانی جهان نمای اول ، نوشته است که ممالک روم ایلی ، بوسنی و مجارستان ، از فتوحات جدید عثمانیها بودند و مطالب راجع به آنها با استفاده از کتابهای قدیم و جدید نوشته شده است ، اما درباره آناطولی ، ولایات وندیک (ونیز)، پاپا (پاپ ) و فرانسه ، که زمانی جزو روم ایلی بودند، مطلب به اختصار نوشته خواهد شد و آنگاه جزایر مجاور اقیانوس اطلس ، که اقلیم چهارم را تشکیل می دهند، معرفی خواهند شد. آخرین شهری که در جهان نمای اول به آن پرداخته شده ، هاتوان (خطوان ) در مجارستان است . همه نسخه های شناخته شده جهان نما ی اول ناقص اند و معمولاً از فصل سوم (مبحث دریاها) شروع شده اند. هامر ـ پورگشتال، قسمت روم ایلی و بوسنی را از روی نسخه وین ــ که به گمانی به خط مؤلف است ــ در ۱۲۲۷/ ۱۸۱۲ به زبان آلمانی ترجمه کرده است .
مطالب جهان نمای دوم
حاجی خلیفه در ۱۰۶۵، تألیف جهان نما ی دوم را با ساختار و مندرجاتی متفاوت با جهان نمای اول آغاز کرد، اما با مرگ وی در ۱۰۶۷، این اثر نیز ناتمام ماند.
← قسمت اول
...