حرمسرا

لغت نامه دهخدا

حرمسرا. [ ح َ رَ س َ ] ( اِ مرکب ) حرم سرای. حرم. حرمخانه. سرای. شبستان. اندرون. اندرونی. سرای پسین. سرای زنان : و این زن [ زن حسن مهران ] مادرخوانده کنیزکی بود که همه حرم سرای غازی او داشت. ( تاریخ بیهقی ص 231 ). || توسعاً، زنان اندرون.

فرهنگ معین

(ی ) (حَ رَ. سَ ) [ ع - فا. ] (اِمر. ) محل زنان حرم .

فرهنگ عمید

محلی در خانۀ پادشاهان و بزرگان که جایگاه اقامت زنان و دختران بوده است، اندرونی.

فرهنگ فارسی

حرمخانه، مشکوه، اندرونی، اندرون سراجای زنان

دانشنامه عمومی

حرمسرا (جانورشناسی). حرمسرا گروهی از جانوران متشکل از یک یا دو نر، تعدادی ماده و فرزندان آنهاست. نر غالب دیگر نرها را از خود دور می کند و پیوستگی گروه را حفظ می کند. در صورت وجود، نر دوم تابع نر غالب است. همان طور که نرهای نوجوان رشد می کنند، گروه را ترک می کنند و به عنوان افراد انفرادی پرسه می زنند یا به گله های مجرد می پیوندند. ماده ها در گروه ممکن است به هم مرتبط باشند. نر غالب در حالی که ماده ها از نظر جنسی فعال می شوند، با آن ها جفت گیری می کند و رقبا را از خود دور می کنند تا زمانی که توسط نر دیگری آواره شود. در برخی از گونه ها، نرهای ورودی که به موقعیت غالب دست می یابند، ممکن است دست به نوزادکشی بزنند.
برای نرها، مزیت اصلی سیستم حرمسرا دسترسی انحصاری به گروهی از ماده های بالغ است. ماده ها از قرار گرفتن در یک گروه اجتماعی باثبات و مزایای مرتبط با نظافت، پرهیز از شکارچیان و دفاع مشارکتی از قلمرو سود می برند. معایب برای نرها هزینه های پرانرژی برای به دست آوردن یا دفاع از حرمسرا است که ممکن است موفقیت باروری او را کاهش دهد. ماده ها در صورت کشته شدن فرزندانشان در طول نبردهای چیرگی نرها یا توسط نرهای ورودی، محروم می شوند.
واژهٔ حرمسرا در جانورشناسی برای تشخیص سازمان اجتماعی متشکل از گروهی از ماده ها، فرزندان آنها و یک تا دو نر به کار می رود.
حرمسرا (فیلم ۱۹۸۵). حرمسرا ( به انگلیسی: Harem ) فیلمی محصول سال ۱۹۸۵ و به کارگردانی آرتور جوفه است. در این فیلم بازیگرانی همچون ناستاسیا کینسکی، بن کینگزلی، زهره سگال، دنیس گلدسون و مایکل رابین ایفای نقش کرده اند.

دانشنامه آزاد فارسی

اقامتگاه یا محل زندگی زنان و کنیزان شاه و درباریان. حرم اصطلاحاً به معنی خانه یا محل زندگی مقدس و جایگاه زندگی زنان و فرزندان شاه و اشراف بود که آنان را از چشم هر مردی جز مردان محرم دور نگه می داشت. در حرمسرای شاهان زنان به نسبت پایه و جایگاه رده بندی می شدند و رده های پایین به ناچار فرمانبردار رده های بالاتر بودند. در ردۀ اول زنان حرم، مادر شاه قرار داشت. پس از او زنان عقدی و سپس مُتعه های شاه و پس از آن خواجه سرایان و خدمتگذاران به ترتیب از هم فرمان می گرفتند. خواجه سرایان حرم را مردانی سفیدپوست و سیاه پوست تشکیل می دادند که در کودکی اخته شده بودند و آنان را در حرم تا هنگام مرگ به خدمت می گماشتند. خواجگان حرم افرادی زیرک و باهوش و مورد اعتماد شاه و وفادار به او بودند. معلمان و استادان شاهزادگان معمولاً از میان آنان برگزیده می شدند. زنان دربار براساس منصب خود القاب متعددی داشتند و همراه نامشان «بیگم» می آمد. زنان حرمسرا به راحتی نمی توانستند در معابر رفت وآمد کنند، مگر در روزهای معین و طبق مقررات مثلاً برای گردش در شهر، سفر با شاه و رفتن به شکار، یا هنگام هدیه شدن به مردی دیگر. در حرمسرا هر زنی برای خود رقیبی داشت و برای از پای درآوردن رقیبش به هر عملی دست می زد، ازجمله ربودن زنان آبستن، سقط جنین های اجباری، کشتن نوزادان، یا محروم ساختن آنان از شیر. بزرگ ترین حرمسراها، حرمسراهای قصر توپکاپی و کاخ دولمه باغچه در استانبول در دورۀ امپراتوری عثمانی بودند. امپراتوران چین هم حرمسراهای بزرگی داشتند که در قصر آنان به نام «شهر ممنوعه» جای داشت.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حرم سرا، محلی در قصر خلفا و پادشاهان، ویژه سکونت مادر و همسران و دختران و کنیزان آنها می باشد.
ساختن حرم سرا در قصر پادشاهان پیشینه ای طولانی دارد، از آن جمله حرم سرای خشایارشا در مجموعه تخت جمشید است. ظاهرآ ایجاد حرم سرا در دوره اسلامی، به نوعی تحت تأثیر آشنایی خلفا و پادشاهان مسلمان با دولت های گذشته، از جمله ایران، بوده است.
معنای حرم سرا
واژه عربی حرم، که در اصل به معنای اهل خانه و زنان است، در منابع عربی و فارسی به معنای محل سکونت زنان نیز به کار رفته است. آنچه مسلّم است این واژه بیانگر حرمتی است که مسلمانان برای این مکان و نیز ساکنان آن قائل بوده اند.
نظریه محققان درباره حرم سرا
درباره حرم سراهای حکمرانان مسلمان، به طور کلی دو دیدگاه در میان محققان معاصر وجود دارد. گروهی برآن اند که حرم سراها اساسآ برای ارضای امیال حاکمان تشکیل می شده و هدفی جز برآوردن هوس مردان نداشته است. از نظر اینان، زندگی زنان حرم یک سره به پوچی، بیهودگی، تنبلی، جلوه فروشی و حسادت می گذشته است. در مقابل، گروهی که به نظر می رسد متأثر از جنبش های طرف داری از حقوق زنان در دوره جدیدند، نگاه بدبینانه به حرم سراها را ساخته و پرداخته ذهن مستشرقانِ عصر حاضر می دانند و برآن اند که این گروه از شرق شناسان قصد دارند حرم سرا را نماد استبداد شرقی و حاکمان مستبد مسلمان و نیز مظهر ظلم و بی رحمی به زنان در جامعه اسلامی معرفی کنند. از نظر این گروه، مستشرقان نگاه قالبی، نادرست، مجعول و خیالی خویش را از حرم سرا، بر همه حرم سراهای دوره اسلامی تعمیم داده اند. این عده، با بیان نقش برخی مادران، همسران و کنیزان خلفا و پادشاهان مسلمان در مسائل سیاسی و اقتصادی و فرهنگی عصر خویش، درصدد اثبات نقش بسیار مهم تربیتی و آموزشی حرم سراها هستند.
نظر جامع در مورد حرم سرا
...