تشی

لغت نامه دهخدا

تشی. [ ت َ ] ( اِ ) خارپشت کلان را گویند که خارهای خود را مانند تیر اندازد و بعضی گویند به این معنی عربی است. ( برهان ). خارپشت بزرگ را گویند که خارهای ابلق سیاه و سفید دارد و چون کسی را بیند خود را حرکتی دهد، خارهای خود را مانندتیر پراند و فرورود و آن را چوله نیز گویند و صاحب برهان گفته بعضی گویند تشی عربی است و خطا کرده و فارسی دری است و در کل تبرستان این لغت و نام شایع است. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). خارپشت کلان تیرانداز. ( ناظم الاطباء ). بمعنی سغر است. ( اوبهی ). همان اسغر یعنی خارپشت که خارهای ابلق دارد و چون تیر بسوی مردم اندازد. ( فرهنگ رشیدی ). جانوری است... که در پشتش ماننددوک خارهای سرتیزند. چون کسی قصدش کند خود را بیفشاند، خارها چون تیر جهند و در اندام قاصد نشینند و آن را جبروز و چزک و چیزو و چکاشه و ریکاشه و ریکاسه وزکاسه و سغر و سفر و سیخول و سغرته و سکاشه و سکر وسکرنه و روباه ترکی نیز گویند. بتازیش قنفذ... نامند. ( شرفنامه منیری ). اسدی در لغت فرس در ذیل «سکنه » آرد: خارپشت بود و داروا نیز گویندش و تشی و مرنگو و جخو و بیهن و کوله نیزگویندش. ( لغت فرس اسدی چ اقبال ص 506 ) :
ز هر جانور کان شناسد کسی
نبد چیزالا تشی بد بسی.( گرشاسبنامه ).تو این را سوی پارسی چون کشی
یکی شکنه خوانند و دیگر تشی
همه مرزهای خراسان تمام
مرنگوش خوانند و بیهن تمام.اسدی.

فرهنگ معین

(تَ ) (اِ. ) خارپشت ، تیرانداز.

فرهنگ عمید

= جوجه تیغی

فرهنگ فارسی

خارپشت بزرگ، تیرانداز
( اسم ) پستانداری از راست. جوندگان که خاص نواحی گرم و معتدل آسیا و افریفا و اروپاست . این جانور نسبتا قوی و جثه اش تقریبا بانداز. روباه و دارای تیرهای نوک تیز و بالنسبه طویلی است که سطح پشت وی را فرا گرفته خار پشت تیر انداز.

دانشنامه عمومی

تشی ها ( به انگلیسی: Porcupine ) جوندگان بزرگی هستند که بخش های زیادی از سطح بدن آن ها برای حفاظت از گزند جانوران شکارچی، پوشیده از خارهایی تیز و بلند است. تشی ها شامل دو خانواده کاملاً جداگانه هستند.
تشی های بر جدید ( Erethizontidae ) که گونه های بومی آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی هستند و تشی های بر قدیم ( Hystricidae ) که گونه های بومی اروپا، آسیا و آفریقا هستند. از این دو خانواده تنها یک گونه در ایران زندگی می کند. اکثر تشی ها طولی بین ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر دارند و طول دُم در بین گونه های مختلف بین ۵ تا ۲۵ سانتی متر است. وزن تشی ها بین ۵ تا ۱۶ کیلوگرم و رنگ آنها ترکیبی از قهوه ای، خاکستری و سفید است. این جانوران سرعت کمی دارند، جثه ای بزرگ و حس بویایی بسیار قوی دارند و عموماً شناگران ماهری اند.
رژیم غذایی تشی همهٔ بخش های گیاهان شامل: پیاز، ریشه، ساقه، میوه و برگ را دربر می گیرد.
تشی های جهانقدیم در اکثر زیستگاه ها اعم از جنگلی، کوهستانی، استپی و بیابانی زندگی می کند. گاهی نیز در حواشی باغات و اراضی کشاورزی ساکن می شود. تشی های جهان جدید اکثر عمر خود را روی درختان زندگی می کنند و مناطق جنگلی و پُردرخت را برای زندگی انتخاب می کنند.
تشی (سرده). تشی ( نام علمی: Hystrix ) نام یک سرده از تیرهٔ تشی های بر قدیم است.
• سرده Hystrix
• زیرسرده Thecurus
• H. crassispinis - تشی تیغ کلفت
• H. pumila - تشی فیلیپینی
• H. sumatrae - تشی سوماترایی
• H. brachyura - تشی مالایا or Himalayan crestless porcupine
• H. javanica - تشی سوندا
• H. africaeaustralis - تشی دماغه
• H. cristata - تشی کاکلی
• H. indica - تشی هندی

دانشنامه آزاد فارسی

تَشی (porcupine)
تَشی
جوندگانی که روی بدنشان، خار دارند. متعلق به یکی از این دو خانواده اند: تشی های برّ قدیم که ساکن خشکی اند و خارهای بلند سیاه و سفید دارند، و تشی های بر جدیدکه درخت زی اند و دمی چنگ زننده، و خارهایی بسیار کوتاه تر دارند. در ایران، خانوادۀ تشی شامل گونۀ Hystrix liniea است. تیغ تشی برای دفاع به کار می رود.

ویکی واژه

جوجه‌تیغی، خارپشت، تیرانداز.