تعطیل

تعطیل. [ ت َ ] ( ع مص ) فروگذاشتن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( زوزنی ) ( ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ). خالی کردن و ضایع و مهمل گذاشتن چیزی راو منه: و اذا العشار عطلت. ( منتهی الارب ) ( از آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). ترک کردن چیزی را و خالی و ضایع گذاشتن آن. ( از اقرب الموارد ). || رها کردن شتر و بی چراگاه گذاشتن آن. ( از اقرب الموارد ). || ضایع و متروک گذاشتن چاه و جز آن چنانکه تعطیل غلات و مزارع؛ عمران و کشاورزی نکردن آن. ( از اقرب الموارد ). || تعهد ناکردن. ( تاج المصادر بیهقی ). بی تیمار گذاشتن. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ). متوقف کردن کاری و عملی: حاکم این سخن را عظیم پسندید و اسباب معاش یاران فرمود تا بر قاعده ماضی مهیا دارند و مؤنت ایام تعطیل وفا کنند. ( گلستان ). || بی زیور کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( زوزنی ) ( دهار ) ( از اقرب الموارد ). زیور برکشیدن از کسی و منه حدیث عایشه رضی اﷲ عنها فی امراءة توفیت فقالت عطلوها؛ ای انزعوا حلیها و اجعلوها عاطلة. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). || بی وتر ساختن کمان را. ( از اقرب الموارد ). || بیکار کردن کسی را. ( غیاث اللغات ). || ( اِ ) بیکار. ( آنندراج ). بازماندگی از کار. بیکاری. زمان فراغت و بیکاری. ( ناظم الاطباء ). || متوقف. متروک: 
چو خط یار دمد درس عشق تعطیل است 
مگر کنند سبق های خوانده را تکرار.شفیع اثر ( از آنندراج ).ج، تعطیلات: تعطیلات تابستانی، تعطیلات مدارس. || ( اصطلاح بدیع ) نزد بلغا قسمی از حذف است و آن این است که منشی یا شاعر، نثری یا نظمی نویسد که تمام حروف آن معطل بود، یعنی هیچ یک از حروف آن نقطه دار نباشد.
مثال:
محمد احمد و محمود عالم 
محمد سرور و سردار عالم.( از کشاف اصطلاحات الفنون ). || عقیده گروهی که از خداوند نفی صفات می کردند و آنان را معطل و معطله می نامیدند: 
بدین دولت زیادت شد به اسلام اندرون قوت 
بدین دولت پدید آمد به تعطیل اندرون نقصان.فرخی.حکمت از حضرت فرزند نبی باید جست 
پاک و پاکیزه ز تشبیه و ز تعطیل چو سیم.ناصرخسرو.آن شناخت خداست سبحانه و تعالی بوحدانیت محض واثبات توحید مطلق دور از تشبیه و پاک از تعطیل. ( جامعالحکمتین ناصرخسرو چ کربن ص 30 ). یکی فرقت دهریان اند که اهل تعطیل اند و گویند عالم قدیم است. ( جامعالحکمتین ایضاً ص 31 ).