دینکرد
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: دینْکَرْت) کتابی دانشنامه ای، در آداب و اعمال دینی زردشتیان اثر آذرفَرَنْبَغ (سدۀ ۹م)، به فارسی میانه. واژۀ دینکرد به معنای «تألیف دینی» یا «اعمال و کارهای دینی» است، و این نام گویای آن است که کتاب مبتنی بر اوستا و ترجمه های آن بوده است. این اثر بزرگ گنجینۀ پهناوری از دانش زردشتی و مجموعه ای از مطالبی است که از ادوار مختلف و پیشینه های گوناگون به دست نویسندگان متعدد «گردآوری» شده و در اصل مشتمل بر نُه کتاب بوده است. کتاب های اول و دوم، به کل، و بخشی از آغاز کتاب سوم آن از میان رفته است. مطالب دینکرد، که به سبکی پیچیده و خشک نوشته شده است و از دشوارترین آثار فارسی میانه به شمار می رود، در مجموع بازنمای آن معرفت دینی است که در دورۀ ساسانیان در دسترس مزداییان درس خوانده بوده و چکیدۀ آن بدین قرار است: کتاب سوم در ۴۲۰ فصل مشتمل بر مبحثی بدیع و نومایه دربارۀ ایزدشناسی مزدایی با دیدی کلامی و فلسفی؛ کتاب چهارم شامل برگزیده ای از آیین نامۀ آذرفَرَنْبَغ فرخزادان؛ کتاب پنجم حاوی برخی اقتراح ها و مناظره هایی که از روزگار خلافت مأمون دربارۀ اصول عقاید زردشتی و اعمال و آداب آن دین آغاز شده بود؛ کتاب ششم جُنگی از گفتارهای حکیمانه است و از بزرگ ترین اندرزنامه های فارسی میانه به شمار می رود؛ کتاب هفتم، شامل گونه ای تاریخ جهان و نیز کامل ترین افسانۀ زندگانی زردشت؛ کتاب هشتم، دربردارندۀ خلاصۀ نوزده نَسْک اوستایی؛ کتاب نهم، مشتمل بر شرح و تفسیر سه نَسْک اوستا. شکل نهایی تألیف دینکرد منسوب است به دو تن از تدوین کنندگان آن یعنی آذرفَرَنْبَغ فرخزادان و آذرباد ایمیدان (= آذرباد پسر ایمید) که در قرن ۳ق می زیسته اند. بخش هایی از دینکرد به فارسی امروزی ترجمه شده است. (آموزگار ـ تفضلی، ۱۳۷۰، تهران).
