خزه

لغت نامه دهخدا

خزه. [ خ َ زِ ] ( اِ ) پاروب کشتی رانی. ( از ناظم الاطباء ). || پاروب. ( از ناظم الاطباء ). || گیاهی کوچک از دسته بریوفیت ها || رستنی که در جاهای نمناک چون سنگهای مرطوب یا بدنه درختان مرطوب سبز شود. ( یادداشت بخط مؤلف ). شکوفه سنگ.

فرهنگ معین

(خَ زِ ) (اِ. ) نوعی رستنی نهانزا که ساقه و برگ دارد اما گل و ریشه ندارد. بعضی از آن ها ساقه هم ندارند.

فرهنگ عمید

هریک از گیاهان نهان زا و بی آوند با کرک های ریزی به جای ریشه در پایین ساقه که به وسیلۀ آن مواد غذایی را جذب می کنند و معمولاً کنار جوی ها و روی دیوارها، آب های راکد، زمین های مرطوب، و تخته سنگ هایی که آب به آن ها ترشح می کند می روید.

فرهنگ فارسی

( اسم ) نوعی رستنی که جزو شاخ. نهانزادان است و ساقه و برگ دارد ولی ریشه و گل ندارد و بجای ریشه دارای کرکهای ریز در پایین ساقه است که گیاه بوسیل. آنها مواد غذایی را جذب میکند . بعضی از اقسام آن هم ساقه ندارند .
پاروب کشتی رانی یا پاروب

دانشنامه عمومی

خَزه ها گیاهانی ظریف، کوچک، بدون گل و بدون آوند از متعلق به شاخهٔ خزه تباران ( Bryophyta ) هستند. خزه ها بر روی زمین، صخره یا روی تنهٔ درختان، طبقات حصیری یا بالش مانندی به وجود می آورند. هر یک از این بالشتک ها شامل تعداد زیادی گیاه جدا از هم است. به این صورت خزه ها با تجمع در کنار هم سعی می کنند با خشکی مبارزه کرده و همدیگر را مرطوب نگه دارند. خزه ها گیاهان بسیار ظریفی هستند و در محیط های خشک به سرعت پژمرده می شوند. اگرچه بعضی از گونه ها محیط خشک را تحمل کرده و با پژمردگی مبارزه می کنند ولی تا زمانی که محیط مرطوب نباشد نمی توانند تولیدمثل کنند.
خزه ها معمولاً از ۲ میلی متر تا ۱۰ سانتی متر طول دارند اما برخی از آن ها بزرگ تر هستند. بزرگ ترین خزهٔ شناخته شده در جهان داوسنیا ( Dawsonia ) است که می تواند تا ۵۰ سانتی متر رشد کند. خزه ها شامل حدود ۱۲ هزار گونه هستند. خزه ها گاهی با شاخ واشان، جگرواشان و گلسنگ ها اشتباه گرفته می شوند. ( گلسنگ حاصل هم زیستی انواعی از قارچ با جلبک ها است )
این گیاه کُندرشد از نخستین گیاهان زمینی به شمار می آید و اندام ساقه و ریشه و برگ مانند ندارند بلکه ساختارهایی شبیه به آن دارند. خزه ها به وسیله هاگ تولید مثل می کنند. این گیاهان ساختارهای عمودی ساقه مانند دارند، فاقد آوند هستند و از طریق گذرندگی سلولی آب را در سلول ها منتقل می کنند. خزه گیان که در زمین های مرطوب می رویند معمولاً با جلبک های داخل استخرها و رودخانه ها اشتباه گرفته می شوند.
خزه ها گیاهانی هستند که به طور گروهی می رویند و گاهی تشکی نرم و مخمل مانند و گاهی فرشی گسترده پدیدمی آورند. به ندرت می توان خزه ای را تنها پیدا کرد. در جنگل مانند فرشی سبز رنگ روی خاک مرطوب گسترده می شوند، روی قطعه چوب های در حال پوسیدن را می گیرند و در بیشتر موارد در قسمت پایین پوست درخت ها، روی سنگ ها و بسترهای خاکی مرطوب می رویند. بهترین موقع برای دیدن خزه ها اول بهار است، یعنی وقتی که سایر گیاهان آن ها را نمی پوشانند؛ و همچنین اسپوروفیت های خزه در فروردین و اردیبهشت مشهود است.
مهم ترین کاربرد تجاری خزه ها در صنعت تولید پیت ( عموما در سردهٔ اسفگنوم ) است. اهداف تزئینی و دکوراسیون مثل زیباسازی محیط باغ یا گلخانه و استفاده در صنعت گل، از دیگر کاربردهای تجاری خزه هاست. استفادهٔ سنتی از خزه ها برای عایق است. خزه ها توانایی جذب آب تا ۲۰ برابر وزن خود را دارند. به بخش ریشه مانند خزه ریزوئید گفته می شوند که با اینکه مثل نخ نازکند همانند لنگری خزه را محکم نگه می دارند.
خزه (رمان). خزه رمانی از هربر لو پوریه، نویسندهٔ اهل فرانسه است که به مرور حوادث جنگ جهانی دوم پس از اشغال فرانسه می پردازد. خزه توسط احمد شاملو به فارسی برگردانده شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

خَزِه (moss)
خَزِه
گیاهانی بی گل و کوچک، از ردۀ خزها، با ۱۰هزار گونه. این گیاهان با جگرواشان و شاخ واشان راستۀ خزگیان را تشکیل می دهند. ساقه هر گیاه دارای ریشه سا (ریزوئید) است که به اتصال گیاه به سطح جایی کمک می کند که گیاه در آن قرار دارد در این گیاهان، ریشۀ حقیقی وجود ندارد و برگ به صورت مارپیچ در قسمت زیرین گیاه است و اندام های جنسی در رأس قرار دارند. اغلب خزه ها در شرایط مرطوب، که گیاهان دیگر فراوان نیستند، بهتر رشد می کنند. در بریتانیا، ۱۰۰۰ گونه، و در امریکای شمالی بیش از ۱۲۰۰ گونه خزه یافت شده است. از نوعی خزه با نام پیت یا خزۀ اسفانگوم در پزشکی برای پانسمان استفاده می کردند. کوچک ترین خزه، خزۀ کوتوله، با نام علمی Ephemerum capensi، است که اندازۀ آن از سر سنجاق قدری بزرگ تر است.

ویکی واژه

همریشه با کردی شمالی kevz، ارمنی دخیل از ایرانی խօզ (xōz)، و نیز فارسی گویشی بندرعباسی خوزاک (xowzāk).
گیاهان غیر آوندی که فاقد ریشه و گل می‌باشند، به دو دسته عمده Moss وliverwort تقسیم می‌شوند. این گیاهان در سراسر دنیا در مکان های مرطوب و اغلب سایه ای و خنک یافت می‌شوند. گروه خزه‌ها بین 9500 تا 14500 گونه متفاوت را شامل می‌شوند که به 4 دسته اصلی گروه‌بندی می‌شوند: 1. Sphagnopsida (peat moss) : این دسته که به peat moss یا اسفگنوم‌ها معروف هستند، شامل بیش از 100 گونه متفاوت می‌باشند. عمدتا در مناطق مرطوب و باتلاقی رشد می‌کنند و در تجمعات انبوه اسفنج مانند دیده می‌شوند و در خاک‌های با اسیدیته (pH) پایین رشد می‌کنند. خاک پیت گونه ای از خاک است که از انواع خاصی از این خزه تهیه می‌شود. 2. Andreaopsida (lantern or rock moss) : این گونه خزه‌ها که معروف به rock moss هستتند، عمدتا در سطوح سنگی رشد می‌کنند. عمدتا به صورت پرزمانند و رنگ تیره دیده می‌شوند و در مناطق سردسیر و ارتفاعات رشد می‌کنند. 3. Polytrichopsida  : این گونه خزه‌ها جز اولین گونه گیاهانی هستند که می‌توانند در شرایط بسیار سخت نیز رشد کنند و بعد از حوادثی مثل سیل و آتش‌سوزی، اولین گونه‌ قابل رشد هستند. تنوع این گونه از خزه ها بسیار زیاد است و از انواع بسیار ریز خزه‌ها تا خزه‌ی Dawsonia superba که بلندترین خزه با ارتفاع 50سانتیمتر است را شامل می‌شود. 4. Bryopsida : بزرگترین و متنوع‌ترین گروه از خزه ها است و 95% از کل انواع خزه در این گروه قرار می‌گیرند. این خزه‌ها عمدتا دارای اسپروفیت (کپسول) هستند. تقریبا انواع خزه‌های موجود در کشور ایران نیز از این دسته می‌باشند.