سفالگری
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
سُفالگری ساختن ظروف با گِلِ رس است و به ظرف ساخته شده از این طریق سفال می گویند. از مشهورترین سفالینه ها می توان به کوزه و پیاله سفالین اشاره کرد. پیش از رواج شیشه سفالینه ها رایج ترین مظروفات بشر بودند. مرغوب ترین خاک در صنعت سفالگری خاک رس می باشد که به دلیل وجود مقادیر بالای آهن در آن، به رنگ سرخ است. سفالگری از نخستین صنایع بشر است. خاستگاه آن گرچه به درستی آشکار نیست ولی از روی یافته های کهن، سرزمین باستانی سومر می دانند و البته به تازگی کشف تمدن جیرفت تردیدهایی در مورد این نظریه ایجاد کرده است. تمدن معروف به کنار صندل که طبق آخرین کاوش ها قدمت آن را به شش هزار سال پیش می دانند و لوحی که در جیرفت کشف شد برای مطالعه به آمریکا و فرانسه فرستاده شد که توسط استادان شیکاگو و پاریس رمزگشایی شد و نتایج نشان داد این منطقه ۳۰۰ سال از خط نوشتاری تمدن شوش قدیمی تر است.
ظرف های سفالی، شاید یکی از قدیمی ترین ساخته های انسان است. انسان های اولیه از آن زمان که به فکر ذخیرهٔ آب و غذا افتادند و به خاصیت چسبندگی و شکل گیری گل رس پی بردند ظرف های سفالی را به شکل های گوناگون ساختند.
با گذشت زمان و گسترش زندگی، سفالگری هم تکامل یافت. انسان های آفریننده با دست هایشان بر ظرف های گلی نقش و نگارهایی کشیدند و آن ها را با رنگ های گوناگون آراستند. در نقاطی از ایران از جمله مند گناباد، لالجین، میبد یزد، کاشان، شهرضای اصفهان، زنوز آذربایجان، کوزه کنان آذربایجان، کلپورگان سیستان و بلوچستان، جویبار مازندران و سیاهکل گیلان ظروف سفالین تهیه می شود.
تولید وسایل و محصولات سفال و سرامیک در هر یک از نقاط نامبرده با اختلافی اندک در نوع مواد اولیه، رنگ و طرح تهیه می شود و به همین دلیل محصولات هر ناحیه به خوبی قابل تشخیص از فرآورده های سایر نقاط است.
ساختن ظروف سفال متعلق به زمانی است که انسان در دشت زندگی می کرد و روستای اولیه شکل گرفته است و یکجانشینی بوده است. این ظروف معمولاً برای نگهداری مواد غذایی ساخته شده است. ظروف سفالی خاصیت فاسد نشدنی دارند؛ اما از سویی به دست آوردن این ظروف، امکان تعبیر و تفسیر بخش های مهمی از زندگی انسان های اولیه را فراهم آورده است.
