سودن

لغت نامه دهخدا

سودن. [ دَ ] ( مص ) هندی باستان ریشه «چا» ( تیز کردن )، کردی «سوئین » و «سون » ( ساییدن ، تیز کردن )، پهلوی «سوتن » . ساییدن. کوبیدن. صلایه کردن. فروکردن. ریز کردن. سفتن. سوراخ کردن. ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ). سائیدن و ریزه کردن. ( آنندراج ). سحق. سحک. ( منتهی الارب ) :
چو سوهان پولاد بر سنگ سخت
همی سود دندان خود بر درخت.فردوسی.بزد دست و از پای بند گران
بسودش بسوهان آهنگران.فردوسی.مردمان آهن بسیار بسودند ولیک
نبود دود لطیف و خنک و تر و مطیر.ناصرخسرو.بدین سبب مهره ها و سنگها را که می سایند تا از حرارت سودن و گردش آن آتش جهد. ( ذخیره خوارزمشاهی ).
هستند از قیاس چو فرسوده هاونی
سرنی و بن همیشه ز سودن خرابشان.خاقانی. || فرسوده و سائیده گشتن :
خدای را نشنودم که کردگار من است
زبانم از غزل و مدح بندگانش بسود.رودکی. || مالیدن. ( آنندراج ). لمس کردن. ساییدن :
کجاآنکه سودی سرش را به ابر
کجا آن که بودی شکارش هزبر.فردوسی.دو شاه بت آرا و یزدان پرست
وفا را بسودند با دست دست.فردوسی.نهادی کلاه کئی بر سرش
بسودی بشادی دو رخ بر برش.فردوسی.روان پدر سوخت بر وی ز مهر
بچهرش پر از مهر می سود چهر.اسدی.آتش از دست فلک سودم به دست
کو بپای غم چو خاکم سود و بس.خاقانی.پناه مقصد عالی صفی دولت و دین
تویی که همت تو سر بر آسمان سوده.ظهیرالدین فاریابی.رخساره بر آن زمین همی سود
تا صبح درین صبوح می بود.نظامی.گهی می سود نرگس بر پرندش
گهی می بست سنبل بر کمندش.نظامی.بهم بر همی سود دست دریغ
شنیدند ترکان آهخته تیغ.سعدی. || کهنه کردن. ( آنندراج ). از بین بردن. || زدودن و حک کردن. محو نمودن :
عشق به اول مرا همچو گل از پای سود
دوست به آخر مرا همچو گل از دست داد.خاقانی.بسعی ماشطه اصلاح زشت نتوان کرد
چنانکه شاهدی از روی خوب نتوان سود.سعدی. || ازاله بکارت کردن. دوشیزگی برداشتن :
نه یکی و نه دو و نه سه و هشتاد و دویست

فرهنگ معین

(دَ ) [ په . ] (مص م . ) ۱ - ساییدن ، لمس کردن . ۲ - کوبیدن و خرد کردن . ۳ - فرسودن . ۴ - سوراخ کردن .

فرهنگ عمید

۱. دست مالیدن به چیزی، لمس کردن.
۲. (مصدر متعدی ) سفتن.
۳. (مصدر متعدی ) ساییدن، نرم کردن چیزی.
۴. (مصدر لازم ) کوبیدن.

فرهنگ فارسی

ساییدن، کوبیدن، نرم کردن چیزی، لمس کردن، نرم شده
( سود ساید خواهد سود بسای ساینده سوده سونش ) ۱ - ( مصدر ) ساییدن لمس کردن مالیدن . ۲ - کوبیدن صلایه کردن سحق کردن . ۳ - خرد کردن ریز کردن . ۴ - گداختن ذوب کردن . ۵ - آغشتن در آب . ۶ - اندودن . ۷ - فرسودن کهنه کردن . ۸ - حک کردن . ۹ - محو کردن . ۱٠ - سوراخ کردن سفتن . ۱۱ - خرج کردن به مصرف رسانیدن . ۱۲ - ( مصدر ) ساییده شدن .
هندی باستان ریشه چاه سائیدن و ریزه کردن سحق سحک

ویکی واژه

ساییدن، لمس کردن.
کوبیدن و خرد کردن.
فرسودن.
سوراخ کردن.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم