رودخانه

لغت نامه دهخدا

رودخانه. [ ن َ / ن ِ ] ( اِمرکب ) جای رود، و آن زمینی باشد که سیلاب رود در آن جاری شده باشد. ( آنندراج ). بستر رود. مجرای رود. ( ناظم الاطباء ). زمینی که بر آن رود جاری است و مجازاً خود رود را هم رودخانه گویند. ( ناظم الاطباء ). رودکده. دکتر مستوفی در کتاب جغرافیای عمومی چنین آرد: با ریزش باران در روی دامنه هاآب از هر سو جریان می یابد و در بریدگیها متمرکز میشود. این بریدگیها غالباً خشک هستند ولی از شکل رگه رگه آنها میتوان حدس زد که از جریان آب پیدا شده اند. پس از چند فصل بارانی ، بریدگیها بهم نزدیک میشوند و کم کم جدار از بین میرود و بریدگی بزرگتری حاصل میشود. بیشتر دامنه ها در نواحی کوهستانی نشانه ای از این بریدگیها دارند که اگر آنها را برحسب جهت دنبال کنیم به حوضه سرچشمه یا دره رودخانه میرسیم. بریدگیهای بزرگ و کوچک و دره های خشک مجرای سیلاب هستند که خاصه در فصول بارانی آب به خود می بیند ولی در نواحی معتدل غالب این بریدگیها آبدار است و از اجتماع و برخورد آنها رودخانه تشکیل میشود. اگر مسیر رودخانه را از حوالی سرچشمه تا مصب آن دنبال کنیم در آن چند منطقه مشخص می بنیم که از لحاظ وضع پستی و بلندی و عمل فرسایشی رودخانه با یکدیگر فرق دارند. در قسمت علیای رودجریان آب نامنظم است و رودخانه هنوز صورت ثابتی بخود نگرفته است ، این قسمت را حوضه سرچشمه یا آبگیر گوییم. در قسمت میانه رودخانه با آب فراوان در بستری ثابت و در دره جریان دارد و این قسمت آبراهه است و سرانجام منطقه آخری نواحی مشرف به مصب است که در آن رودخانه با جریانی آرام به دریا می ریزد و شکل معمولی آن مخروط افکنه است. ( از جغرافیای عمومی تألیف دکتر احمد مستوفی ج 1 ). و رجوع به رود شود :
دولت به سوی شاه رود یا به سوی تو
باران به رودخانه شود یا به آبگیر.منوچهری.مدد سیل پیوسته چون لشکر آشفته می دررسید و آب از فراز رودخانه آهنگ بالا داد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 262 ). آن رودخانه خونخوار با آن غزارت از حکم طهارت بیرون شد. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 ص 355 ).
ای آنکه خانه بر ره سیلاب میکنی
بر خاک رودخانه نباشد معولی.سعدی.چو زین رودخانه فراتر گذشت
گذشتش ز سر هرچه در سر گذشت.امیرخسرو ( از آنندراج ).افتادگی است چاره خصم زیاده ره
سیلاب کی خراب کند رودخانه را.

فرهنگ معین

(نِ ) (اِمر. ) رود، نهر بزرگ .

فرهنگ عمید

۱. جای رود، بستر رود، مجرای رود.
۲. نهر بزرگ.

فرهنگ فارسی

جای رود، بستررود، مجرای رود، نهربزرگ
( اسم ) ۱ - جایی که رود از آن عبور کند بستر رود . ۲ - رود نهر بزرگ .
دهی است از دهستان بالا رخ بخش کدکن شهرستان تربت حیدریه .
نام یکی از دهستانهای هشتگانه بخش میناب از شهرستان بندر عباس .

دانشنامه عمومی

رودخانه (ترانه امینم). «رودخانه» ( به انگلیسی: River ) نام آهنگی از رپر اهل آمریکا، امینم است که در آن با خواننده و ترانه سرای انگلیسی، اد شیرن همکاری کرده است. این آهنگ، پنجمین قطعه از نهمین آلبوم استودیویی امینم با نام احیا ( ۲۰۱۷ ) می باشد. مدرز، شیرن و امیل هاین ترانه سراهای این آهنگ اند و هاین تهیه کنندگی اثر را بر عهده دارد. رودخانه در تاریخ ۵ ژانویه ۲۰۱۸، به عنوان دومین تک آهنگ آلبوم از رادیو پخش شد. این آهنگ در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۷ در صفحه یوتیوب امینم بارگذاری گردید و تا ۲۵ فوریه ۲۰۱۸ بیش از ۱۰۰ میلیون بازدید و ۱ میلیون لایک داشت. نماهنگ رودخانه نیز به کارگردانی امیل ناوا در تاریخ ۱۴ فوریه ۲۰۱۸، در یوتیوب به اشتراک گذاشته شد و تنها در ۲۴ ساعت اول، بیش از پنج میلیون بازدید داشت. عملکرد تجاری این آهنگ نیز قابل توجه بود، به گونه ای که با منتشر شدن آلبوم، رودخانه به صدر تک آهنگ های برتر بریتانیا رسید. به این ترتیب، این نهمین آهنگ از امینم است که به صدر این جدول رسید. همچنین در کشورهای سوئد، نروژ، اسکاتلند و اتریش در رتبه اول و در چارت های کانادا، ایتالیا، والونیا، دانمارک، فنلاند، استرالیا، سوئیس، نیوزلند، پرتغال جزو ده ترانه اول قرار گرفت.
رودخانه (شهداد). رودخانه، روستایی است از توابع بخش شهداد شهرستان کرمان در استان کرمان ایران.
این روستا در دهستان تکاب قرار داشته و براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته، جمعیت آن ۳۵۹نفر ( ۷۸خانوار ) بوده است.
رودخانه (فیلم ۱۹۸۴). رودخانه ( انگلیسی: The River ) فیلمی به کارگردانی مارک رایدل است که در سال ۱۹۸۴ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به مل گیبسون، سیسی اسپیسک، اسکات گلن، جیمز تولکان و بیلی گرین بوش اشاره کرد.

دانشنامه آزاد فارسی

فقط۰.۰۰۰۱ درصد تمامی آب کرۀ زمین در رودخانه ها جاری است. در واقع، در هر زمان معیّن مقدار آب موجود در جوّ ده برابر آبی است که در تمامی رودخانه های جهان یافت می شود. اما، این حقایق صریح، اهمیت رودخانه ها را از نظر چرخۀ آب جهان، و اهمیت آن ها برای موجودات زندۀ خشکی، ازجمله آدمی، غلط جلوه می دهد. رودخانه ها بخش بزرگی از سطح خشکی کرۀ زمین را زه کشی می کنند و توان بازدهی و ظرفیت آبی بسیار بالایی دارند (هر سال بیش از ۴۰هزار کیلومتر مکعب آب در دریا تخلیه می کنند). رودخانه ها از این حیث که جریان آبی قدرتمند و یک طرفه، و سراشیب بر آن حاکم است، زیستگاه هایی نامتعارفند. این جریان مواد را می ساید، منتقل می کند و سرانجام رسوب می دهد (رودخانه های جهان هر سال ۱۵ تا ۲۰میلیارد تن رسوب و نهشت به دریا حمل می کنند). تلاطم و برکشند (مَد) نیز مستقیم و غیرمستقیم بر حیات اکثر موجودات زندۀ رودخانه تأثیر می گذارد. زیستگاه های آب شیرین نسبت به دریا مکان های انعطاف ناپذیرتری به شمار می روند. این زیستگاه ها عمدتاً به علت ابعاد نسبتاً کوچکشان دستخوش نوسان های دمایی دامنه دارند، زیستگاه هایشان غالباً از لحاظ فیزیکی از یکدیگر مجزایند و ممکن است خشک شوند یا یخ بزنند. موجودات زنده ای هم که در آن جا زندگی می کنند باید بتوانند از عهدۀ حفظ و نگهداری موازنۀ نمک در بدن خود برآیند. متخصصان اکولوژی، برای درک کامل اکولوژی رودخانه باید حوزۀ آبریز آن را مطالعه کنند. از این حوزه است که رودخانه آب، مواد شیمیایی، و مواد مغذی خود را به دست می آورد. مثلاً، در رودخانه های کوچک جاری در جنگل های نواحی معتدل، گیاهان فتوسنتزی اندکی می توانند در سایۀ درختانی رشد کنند که در مسیر رودخانه روییده اند. بنابراین، چنین گیاهانی به برگ های خشکیده ای وابسته اند که از درختان یادشده فرو می افتند تا مواد مغذی این سیستم را تأمین کنند. این درختان از این حیث نیز مهم اند که مقدار آب ورودی به رودخانه را کاهش می دهند و علت افزایش آشکار سیلاب پس از جنگل تراشی نیز همین امر است. اجتماعات زیستی پایاب، به علت جریان آب و مواد مغذی به رویدادهایی که در جریان بالادست پیش می آیند، بسیار وابسته اند، این امر این نگرش را تقویت می کند که حوزۀ آب ریز کلید فهم اکولوژی رودخانه است.