دثار

لغت نامه دهخدا

دثار. [ دِ ] ( ع اِ ) جامه بر تن و آن بالای شعار باشد از جامه ها. ( منتهی الارب ). جامه بر تن. ( ناظم الاطباء ). جامه که بتن ملصق نباشد مانند چادر و جبه و عبا و آن بر روی شعار قرار گیرد از جامه ها. ( از ناظم الاطباء ). مقابل شعار. جامه که بر بالای جامه دیگر پوشند و آن جامه زیرین را شعار گویند. ( آنندراج ). جامه بیرونی. آنچه بر زبرپوشند. جامه که بر بالای جامه پوشند. جامه بر تن فوق شعار. جامه زبرپوش. روپوش. زبرپوش. جامه روی. مقابل جامه زیرین. هر جامه که به بدن ملصق نباشد و آنرا بر جامه دیگر پوشند مثل چادر و رضائی. ( غیاث ). جامه روی پوش. ج ، دُثُر. ( مهذب الاسماء ) :
هم با شعاع باشد هم با شرار باشد
زینش شعار باشد زانش دثار باشد.منوچهری.علی بود مردم که اوخفت آن شب
بجای نبی بر فراش و دثارش.ناصرخسرو.شعار و دثارم ز دینست و علم
همین بد شعار و دثارعلی.ناصرخسرو.گه بر تن گروهی درددثار عمر
گاهی ز خون قومی سازد شعار تیغ.مسعودسعد.ملک افتخار کردی و امروز ملک را
جز جاه و دولت تو شعار و دثار نیست.مسعودسعد.شعار و دثار من متناسب باشد. ( کلیله و دمنه ). هر که طاعت را شعار و دثار خویش کند از ثمرات دنیا و عقبی بهره ور گردد. ( کلیله و دمنه ). و بر شعار و دثار اخلاف آثارثنای اسلاف هویدا نگشتی. ( تاریخ بیهق ص 9 ).
خوش دمست او و گلویش بس فراخ
با شعار نو دثار شاخ شاخ.مولوی.چون نباشد طفل را دانش دثار
گریه و خنده ش ندارد اعتبار.مولوی.عالی منزلت ممالک مدار متعالی منقبت معالی دثار. ( حبیب السیر چ کتابخانه خیام ج 3 ص 1 ). || در اصطلاح تصوف جامه ای که بالای شعار می پوشند مانند جبه و فرجی و غیره. این عمل را در مرتبت کمال عبودیت و بعد از آنکه حقوق شرعی را انجام داده و بمرتبت کمال رسیده باشند و طریقت و شریعت را ملزم بدارند انجام دهند. ( فرهنگ فارسی معین ). || آنچه خفته بر خود پیچد. ( از اقرب الموارد ). || عامه. مقابل خاصه. در حدیث انصارست که : انتم الشعار و الناس الدثار؛ یعنی شما خاصه اید و مردم عامه اند. ( از اقرب الموارد ).
دثار. [ دِ ] ( اِخ ) قطان ضبی است. ( منتهی الارب ).
دثار. [ دِ ] ( اِخ ) ابن محارب بن دثار محدث است. ( منتهی الارب ).

فرهنگ معین

(دِ ) [ ع . ] (اِ. ) روپوش ، لباسی که روی لباس های دیگر پوشند.

فرهنگ عمید

لباسی که روی لباس های دیگر بر تن کنند، مانند جبه و عبا، روپوش، بالاپوش، لباس رو.

فرهنگ فارسی

روپوش، بالاپو ، لباس رو، جبه وغبا، فوق شعار
( اسم ) ۱ - جامه رویین روپوش لباس رویی مقابل شعار . ۲ - جامه ای که بالای شعار می پوشند مانند : جبه و فرجی و غیره . و این عمل را در مرتبت کمال عبودیت و بعد از آنکه حقوق شرعی را انجام داده بمرتبت کمال رسیده باشند و طریقت و شریعت را ملزم بدارند انجام دهند .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دثار لباسی است که روی لباسهای دیگر می پوشند.
دثار به لباسی گویند که روی لباسهای دیگر بر تن می کنند و نیز چیزی مانند چادر و پتو که شخص هنگام خوابیدن روی خود می اندازد.
کاربرد دثار در فقه
عنوان یاد شده در باب طهارت به کار رفته است.
جواز تیمم بر دثار
تیمم با امکان وضو یا غسل صحیح نیست، مگر در مواردی، از جمله برای خوابیدن که بنابر قول مشهور، تیمم بر دثار (لحاف یا لباس) مطلقا، حتی بدل از غسل صحیح است. برخی، مشروعیت آن را تنها به بدل از وضو اختصاص داده اند و برخی، قدر متیقن آن را صورتی دانسته اند که پس از قرار گرفتن شخص در رختخواب، متذکر شود که وضو ندارد.

ویکی واژه

روپوش، لباسی که روی لباس‌های دیگر پوشند.