لغت نامه دهخدا
- ینابیعالحکم ( ینابیع حکم ) ؛ چشمه های علوم.چشمه های دانش و حکمت : مرا بیع کرم و ینابیع حکم و مصابیح ظلم و مجاریح امم بودند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 282 ).
آن ینابیعالحکم همچون فرات
از دهان او روان از بی جهات.مولوی.
ینابیع
- ینابیعالحکم ( ینابیع حکم ) ؛ چشمه های علوم.چشمه های دانش و حکمت : مرا بیع کرم و ینابیع حکم و مصابیح ظلم و مجاریح امم بودند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 282 ).
آن ینابیعالحکم همچون فرات
از دهان او روان از بی جهات.مولوی.
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
(اسم ) جمع ینبوع
دانشنامه اسلامی
معنی سَلَکَهُ: آن را داخل کرد (در عبارت "فَسَلَکَهُ یَنَابِیعَ فِی ﭐلْأَرْضِ "یعنی آن (آب) را به صورت چشمه هایی در زمین درآورد)
ریشه کلمه:
نبع (۲ بار)
«یَنَابِیْع» جمع «ینبوع» از مادّه «نبع» به معنای جوشش آب از زمین است.
جوشیدن آب از چشمه. «نَبَعَ الْماءُنَبْعاً: خَرَجَ مِنَ الْعَیْنِ» ینبوع را هم چشمه و هم جدول پر آب گفتهاند چنانکه در قاموس و اقرب آمده ولی در صحاح و مجمع فقط عین الماء فرمودهاند جمع آن ینابیع است. . گفتند: بتو ایمان نیاوریم تا به مادر زمین چشمهای جاری کنی. . آیا ندانستی که خدا از آسمان آب نازل کرد و آنرا چشمه هایی وارد نمود و سپس بوسیله آن کشت رنگارنگ را میرویاند. اگر منظور از «ینابیع» فقط چشمه‌ها و چاهها باشد منظور آن است که از آسمان نازل گردید و در زمین فرورفت و بوسیله قنات و چاه کندن در دسترس مردم قرار گرفت ولی ظاهرا منظور هر منبع آب است اعم از رودخانهها و قنوات و غیره چنانکه در مجمع فرموده نظیر . این لفظ دوبار بیشتر در قران مجید نیامده است.
