لغت نامه دهخدا
آن پیکر روحانی بنمای به خاقانی
تا دیده نورانی بر پیکرت افشانم.خاقانی.چرخ اطلس سزدش جامه عیدی که در او
نقش روحانی بر آستر آمیخته اند.خاقانی.رواق چرخ همه پر صدای روحانی است
در آن صدا همه صیت وزیر عرش جناب.خاقانی.پیکری چون خیال روحانی
تازه رویی گشاده پیشانی.نظامی.دگرباره چو شیرین دیده برکرد
در آن تمثال روحانی نظر کرد.نظامی.با تو ترسم نکند شاهد روحانی روی
کالتماس تو بجز راحت نفسانی نیست.سعدی.تا کی ای بوستان روحانی
گله از دست بوستانبانت.سعدی.- عالم روحانی ؛ عالم عقل و نفس و صور است و آن محیط به عالم افلاک و عالم افلاک محیط به عالم ارکان است ، مقابل آن عالم جسمانی است که عبارت از فلک محیط و مافیهاست از افلاک و عناصر. ( از رساله اخوان الصفاج 3 ص 339 و کشاف اصطلاحات الفنون چ هند ص 1053 بنقل فرهنگ علوم عقلی تألیف سجادی ص 346 ). و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون و حکمة الاشراق ص 13 و 308 و حاشیه ص 242 و 243 شود.
|| پارسا و اهل صفا. ( ناظم الاطباء ). || صاحب روح و جان ، و کذلک النسبة الی الملک و الجن. ج ، روحانیون. ( منتهی الارب ). آنچه روح داشته باشد. ( از اقرب الموارد ). || در تداول کنونی فارسی زبانان ، به عالم و فقیه و طالب علوم دینی اطلاق میشود. رجوع به روحانیان و روحانیون شود. || آدمی و پری ، و گفته اند آنکه خود روح باشد نه تن مانند فرشتگان و پریان ، و صاحب «صراح » گوید: روحانی فرشته و پری است و هر شی ذیروحی را نیز روحانی گویند و جمع آن روحانیون است. ( ازکشاف اصطلاحات الفنون چ استانبول ج 1 ص 605 ).
- روحانیان ؛ ج ِ فارسی روحانی است. ( آنندراج ). فرشتگان و پریان. ( غیاث ). بنی جان ، یا جنیان برادران دیوان وپریان. ملائکه ای که موکل کواکب سبعه اند. ( لغت محلی شوشتر خطی ) :
تو نه آنی کز کفت روحانیان شکر خورند
قدر خود بشناس و قوت از خوان و خان کس مخور.
