اخلاص
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. عبادت خداوند با خلوص نیت.
۳. (تصوف ) توجه کامل سالک به خداوند.
۴. (اسم ) صدودوازدهمین سورۀ قرآن کریم، مکی، دارای چهار آیه، توحید.
۵. (اسم مصدر ) [قدیمی] رها کردن، نجات دادن.
فرهنگ فارسی
تخلص چند تن از شعرای اخیر هندوستان
فرهنگ اسم ها
معنی: خلوص نیت، پاک بودن، بی آلایشی، دوستی خالص داشتن، خلوص نیت داشتن، عقیده داشتن، عقیده پاک داشتن، ارادت صادق داشتن، ( در تصوف ) یک سره روی کردن و پرداختن به خداوند، ( اَعلام ) سوره ی صد و دوازدهم از قرآن کریم دارای چهار آیه، ( در قدیم ) رها کردن، نجات دادن
دانشنامه آزاد فارسی
(در لغت به معنی خالص کردن، ویژه داشتن و عقیدۀ پاک داشتن) صفت انسانی که از غیر خدا دوری جوید و توجهی به مدح و ستایش و نکوهش انسان ها نداشته باشد و در عبادت، ریا و خودنمایی نکند. این امر آن گاه به انجام می رسد که بنده دل را از کدورت ها و شک ها پاک کند و برای اعمال خود شاهدی جز خداوند نخواهد. برخی عارفان، اخلاص را امری کاملاً پنهان دانسته اند که حتی بر فرشته و شیطان نیز روشن نیست. فرق میان اخلاص و صدق آن است که صدق اصل و اساس عمل است و اخلاص فرع و تابع آن. اخلاص را چهار دسته دانسته اند: اخلاص در گفتار، کردار، عبادات، و احوال قلبی. اخلاص در عمل آن است که آن را نه برای بهشت یا رهایی از دوزخ بلکه صرفاً به خاطر خدا و ملاحظۀ مقام او انجام دهد. این نوع اخلاص را از آنِ صدّیقان دانسته اند.
دانشنامه اسلامی
واژه اخلاص، مصدر باب افعال از ریشه خلوص و خلاص به معنای پاک شدن و سالم گشتن از آمیختگی است. خالص، کالایی را گویند که با چیزی ممزوج و مخلوط نباشد و معنایی نزدیک به «صافی» دارد با این تفاوت که صافی به جنسی که از همان ابتدا با چیزی آمیخته نبوده اطلاق می شود؛ ولی خالص، جنسی است که پس از امتزاج با چیز دیگر، خواه پست تر باشد یا نه، پاک، و ناخالصی آن زدوده شود. لغویان برای خلوص، معانی دیگری نیز بر شمرده اند؛ مانند رسیدن، نجات یافتن، کناره گیری کردن از دیگران و ویژه خود گردانیدن که در هر یک از این معانی، به نوعی معنای اصلی این ریشه یا لوازم آن وجود دارد. «اخلاص» به معنای خالص کردن، پاک گردانیدن و برگزیدن است. مقصود از آن در فرهنگ اسلامی، پاک کردن نیّت از غیر خدا و انجام دادن عمل برای خدا است.
وَمَا أُمِرُ وا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللَّـهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ وَیُقِیمُوا الصَّلَاةَ وَیُؤْتُوا الزَّکَاةَ ۚ وَذَٰلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ﴿٥﴾ (ترجمه: و فرمان نیافته بودند جز اینکه خدا را بپرستند، و در حالی که به توحید گراییده اند، دین را برای او خالص گردانند، و نماز برپا دارند و زکات بدهند، و دین پایدار همین است.)
[ویکی اهل البیت] از نظر قرآن، شخصیّت واقعی ما همان روح ماست،روح ما با هر عمل اختیاری، از قوّه بسوی فعلیت گام برمی دارد و خاصیتی متناسب با هدف خود کسب می کند؛ این آثار و ملکات جزء شخصیت ما می شود و ما را به عالمی متناسب خود از عوالم وجود می برد. از طرفی اسلام عمل با روح می خواهد نه عمل بی روح و روح و جان عمل، نیت است.
تأثیر نیّت تا آن حدّ است که انسان به صرف هواداری از گروهی در ثواب و عقاب با آنها شریک می شود و همان طوری که تن آدمی شریف است به جان آدمیت، شرافت عمل آدمی نیز بستگی به جان آن دارد که اخلاص است.
در آموزه های دینی ما عواملی برای کسب این فضیلت ارزشمند بیان شده است که به مواردی از آنها اشاره می شود:
آن که اخلاص محصول یقین، قدرت ایمان، علم، قطع امید از مردم، کم کردن آرزوها و عبادت پروردگار است.
این که گفته می شود کار برای خدا یعنی کار برای خلق، راه خدا و خلق یکی است و برای خدا یعنی برای خلق، وگرنه کار برای خدا منهای خلق، آخوند بازی و صوفیگری است، سخن نادرستی است.
از نظر اسلام راه، راه خداست و بس و مقصد خداست نه چیز دیگر، اما راه خدا از میان خلق می گذرد. کار برای خود کردن نفس پرستی است، کار برای خلق کردن بت پرستی است، کار برای خدا و برای خلق کردن هم شرک و دوگانه پرستی است بلکه کار خود و کار خلق برای خدا کردن توحید و خداپرستی است و راه صحیح و صراط مستقیم در اسلام آن است که کارها به نام خدا آغاز شود.
این نشانه ها بصورت اختصار مطرح می شود:
[ویکی فقه] اخلاص (ابهام زدایی). اخلاص ممکن در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره اخلاص، یک صد و دوازدهمین سوره قرآن کریم• خلوص، پاک کردن نیّت از غیر خدا و انجام دادن عمل تنها برای خدا• آیه اخلاص، آیه ی ۵ سوره بیّنه
...
[ویکی فقه] اخلاص (اخلاق). اخلاص به این معناست که فقط خدا را شایسته پرستش می باشد و باید دین را برای خدا خالص کرد، همانطور که در آیه زیر اشاره شده است: وما امروا الا لیعبدالله مخلصین له الدین؛ و به آنها دستوری داده نشده بود جز این که خدا را بپرستید در حالی که دین خود را برای او خالص کنند.
«اخلاص»، از ریشة «خلص» به معنای برگزیدن و پیراستن از آمیختگی است. و حقیقت آن، بیزاری از غیر خدا، بی آلایشی، پرداختن به خداوند و ترک ریا ست.
تفسیر آیه مذکور
و آنان فرمان نیافته بودند جز این که خدای یکتا را بپرستند، برای او همتا و شریکی نگیرند، پرستش و عبادت او را خالص سازند، به شرک نگرایند و عبادت غیر او را به پرستش ذات بی همتای او نیامیزند. و این در حالی باشد که از همة آیین های شرک آلود، خرافی و بی راهه ها دوری جسته، به توحید، یکتاپرستی، قرآن و پیامبر ایمان آورند. برخی گفته اند: «حنیف»، به معنای حج گزارده است؛ اگر با کلمة «مسلم» جمع شود، به معنای مسلمان و توحیدگراست اگر تنها به کار رود.
پیام های آیه
۱. توحید و پرستش خالصانة خداوند عامل وحدت است (وما تفرق الذین اوتوا الکتاب... وما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین).۲. پیامبران مردم را به سوی خدا دعوت می کردند نه به سوی خود (وما امروا الا لیعبدوا الله).۳. خالص و بی پیرایه بودن رمز بقاست (مخلصین... ذلک دین القیمة).۴. فرمان به عبادت خالصانه در تمام ادیان آسمانی بوده است (وما امروا الا لیعبدوا الله).
ارزش اخلاص
...
[ویکی فقه] اخلاص (قرآن). اخلاص سری است الهی که تنها در قلب بندگان محبوب الهی قرار می گیرد.
خداوند پیامبران بزرگ خویش را با این صفت ستوده است و آن را سبب عدم سلطه شیطان معرفی می کند
ریشه لغوی
کلمه اخلاص از ریشه خلص به معنای پیراستن از آمیختگی و برگزیدن می باشد. و حقیقت آن، بیزاری از غیر خدا است.
عناوین مرتبط
آثار اخلاص، اخلاص انبیا، اخلاص مؤمنان صدر اسلام، اهمیت اخلاص در عبادت، زمینه های اخلاص، موانع اخلاص.
ویکی واژه
دوستی پاک و بی ریا داشتن، خلوص نیت داشتن.
