کلمه حنیف در زبان عربی به معنای راست، درست و پاک است. در اصطلاح دینی، به ویژه در اسلام، به فردی اطلاق می‌شود که یکتاپرست بوده و پیرو دین ابراهیم (ع) است و از شرک و بت‌پرستی پرهیز می‌کند. همچنین، حنیف به معنای گرایش به دین حق و کتاپرست نیز به کار می‌رود. بنابراین، حنیف به طور کلی به موارد زیر اشاره دارد: معنای لغوی یعنی درست، راست، پاک و حق‌گرا و در معنای دینی، یکتاپرست، پیرو دین ابراهیم و دور از شرک. این واژه در قرآن به معنای یکتاپرستی و دوری از شرک به کار رفته است. در تاریخ اسلام به افرادی که پیش از ظهور اسلام از آیین شرک فاصله گرفته و به پرستش خدای یگانه روی آورده بودند، حنیف یا حنفاء گفته می‌شد.