سید محمّدعلی جهانآرا یکی از فرماندهان نظامی ایرانی در دوران جنگ ایران و عراق و از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. وی به عنوان فرمانده سپاه خرمشهر شناخته میشود و نقش کلیدی در عملیاتهای مهمی چون نبرد خرمشهر و حصر آبادان ایفا کرده است.
زندگی
محمد جهانآرا در تاریخ ۹ شهریور ۱۳۳۳ در شهر خرمشهر، استان خوزستان به دنیا آمد. او در سنین جوانی تحت تأثیر جنبشهای اسلامی و به رهبری روحالله خمینی، به فعالیتهای سیاسی و مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت.
پیش از انقلاب
جهانآرا در سال ۱۳۴۸ به همراه گروهی از همفکرانش، فعالیتهای سیاسی خود را آغاز کرد و گروه «اللهاکبر» را تأسیس کرد. در سال ۱۳۵۱، او به عضویت گروه مخفی سازمان حزبالله خرمشهر درآمد و پس از شناسایی توسط ساواک، به زندان افتاد. او با گذراندن یک سال زندان به دلیل سن کم، پس از آزادی به تحصیلات خود ادامه داد و به مدرسه عالی بازرگانی تبریز رفت. در سال ۱۳۵۵، جهانآرا به عضویت گروه «منصورون» درآمد که به مبارزه مسلحانه معتقد بود. او در پاییز ۱۳۵۷، در پی اعزام تانکهای ارتش به خیابانهای اهواز، به دفاع مسلحانه از تظاهرکنندگان پرداخت.
پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، جهانآرا به خرمشهر بازگشت و فرماندهی سپاه پاسداران این شهر را به عهده گرفت. او همچنین جهاد سازندگی خرمشهر را پایهگذاری کرد و با آغاز جنگ ایران و عراق، به دفاع از خرمشهر پرداخت. با سقوط خرمشهر و عزل ابوالحسن بنیصدر، وی در آزادسازی آبادان نقش محوری داشت.
کشتهشدن
محمد جهانآرا در تاریخ ۷ مهر ۱۳۶۰ در حین بازگشت به تهران به همراه تعدادی از فرماندهان، در پی سقوط هواپیمای هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش کشته شد. علت سقوط این هواپیما در روایتهای رسمی نقص فنی عنوان شد، اما برخی منابع، از جمله فرماندهان نظامی، سقوط هواپیما را ناشی از شلیک موشک پدافند خودی دانستهاند.
خانواده
محمد جهانآرا در سال ۱۳۵۸ ازدواج کرد. برادر بزرگتر او در جریان جنگ به اسارت درآمد و هرگز اثری از او پیدا نشد. برادر دیگرش، علی جهانآرا، در سال ۱۳۵۶ دستگیر شد و در زندان کشته شد. حسن جهانآرا، برادر کوچکتر وی، نیز به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ۱۳۶۰ به زندان محکوم و در سال ۱۳۶۷ اعدام شد.
میراث
پس از آزادسازی خرمشهر، نوحه معروف «ممد نبودی ببینی» به یاد محمد جهانآرا سروده شد که به نماد یاد و خاطره او تبدیل گردید. او به عنوان یک شخصیت ملی و انقلابی در تاریخ معاصر ایران مورد احترام و تقدیر قرار دارد.