سید ابوالقاسم موسوی خویی یک فقیه، اصولی، مفسر قرآن و متکلم شیعه بود. او به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و پُرمقلدترین مراجع تقلید شیعه امامیه شناخته می‌شود و به عنوان استادُ الفقها و المجتهدین در حوزات علمیه یاد می‌شود. آثار او شامل تفسیر قرآن و تحقیقات در علم رجال است.
تحصیلات
ابوالقاسم خویی ۲۸ آبان ۱۲۷۸ در خوی زاده شد و علوم مقدماتی را تا ۱۳ سالگی در زادگاهش آموخت. سپس به نجف رفت و در درس‌های برجسته‌ترین فلاسفه و فقهای زمان خود شرکت کرد، از جمله فتح‌الله شریعت اصفهانی و محمدحسین نائینی. او علاوه بر علوم اسلامی، به یادگیری فلسفه و حکمت نیز پرداخت و در مناظرات علمی با مخالفان و دانشمندان سایر ادیان خبره بود.
مرجعیت
پس از درگذشت سید محسن حکیم در سال ۱۳۴۹ خورشیدی، خویی به عنوان مرجعیت بزرگ شیعه شناخته شد. او با کمک‌های مالی خود، حوزه‌های علمیه فراوانی تأسیس کرد و به مردم خاورمیانه و جنوب آسیا کمک‌های بشردوستانه‌ای ارسال کرد.
مواضع سیاسی
آیت‌الله خویی در اوایل انقلاب اسلامی از روح‌الله خمینی حمایت کرد، اما با گذشت زمان و به دلیل انتقاداتش به برداشت خمینی از ولایت فقیه، روابطشان تیره شد. او ولایت فقیه را محدود به امور خاصی مانند سرپرستی یتیمان می‌دانست و انتقادات شدیدی به نظام سیاسی جدید داشت. همچنین در زمان جنگ ایران و عراق بی‌طرف ماند و به مردم غیرنظامی هر دو طرف کمک کرد.
روابط با حکومت عراق
خویی همچنین با حکومت عراق در زمان صدام حسین روابط تیره‌ای داشت. در اوایل دهه ۸۰ میلادی، اموال او مصادره شدند و برخی از شاگردانش دستگیر و شکنجه شدند. او در زمان حمله عراق به کویت، فتوا داد که نماز خواندن سربازان عراقی در خاک کویت باطل است.
مرگ
آیت‌الله خویی در روز شنبه، ۱۷ مرداد ۱۳۷۱ به علت بیماری قلبی در سن ۹۳ سالگی در کوفه درگذشت و در مسجد الخضراء صحن حرم علی بن ابی‌طالب دفن شد. تشییع او تحت شرایط امنیتی و حضور نظامیان بعثی انجام شد.
آثار
از جمله آثار مهم او می‌توان به البیان فی تفسیر القرآن و مُعجم رجال الحدیث اشاره کرد که در حوزه‌های تفسیر و علم رجال به رشته تحریر درآمده‌اند. او همچنین نظرات خود را در زمینه‌های مختلف فقهی و اصولی بیان کرده و به عنوان یکی از مراجع معتبر شیعه شناخته می‌شود.
