- جامعهشناسی: مطالعه جوامع انسانی، ساختارها، نهادها و روابط اجتماعی. جامعهشناسی به تحلیل رفتار اجتماعی، نابرابریها، و تغییرات اجتماعی میپردازد.
- فرهنگ: مجموعهای از ارزشها، باورها، رفتارها، سنتها و نمادهایی که در یک جامعه مشترک است و نسل به نسل منتقل میشود.
- ساختار اجتماعی: الگوهای ثابت و نظمهای اجتماعی که رفتارها و تعاملات افراد را در یک جامعه هدایت میکنند.
- نهاد اجتماعی: ساختارهای سازمانی و فرهنگی در جامعه مانند خانواده، مدرسه، دولت، اقتصاد و دین که عملکردها و نقشهای خاص خود را دارند.
- مدرنیت: دوره یا شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که با ویژگیهایی مانند صنعتیسازی، نوآوریهای علمی و تغییرات اجتماعی و اقتصادی گسترده همراه است.
- پسامدرنیت: دوره یا شرایط اجتماعی بعد از مدرن که به نقد و بازنگری در مفاهیم و ایدههای پیشین میپردازد و بر نسبیتگرایی و چندگانگی تأکید دارد.
- نظریه اجتماعی: چارچوبها و مدلهای فکری برای تحلیل و تفسیر رفتارهای اجتماعی و فرایندهای اجتماعی. بهطور مثال نظریههای مارکسیستی، فمینیستی، کارکردگرایی و تعاملگرایی.
- کنش اجتماعی: رفتارهایی که تحت تأثیر افراد یا گروهها در یک جامعه شکل میگیرند و بر اساس معیارها، هنجارها و ارزشهای اجتماعی تغییر میکنند.
- همبستگی اجتماعی: احساس تعلق و پیوندی که افراد یک جامعه با یکدیگر دارند. این همبستگی میتواند بر اساس ارزشهای مشترک، فرهنگ و اهداف اجتماعی ایجاد شود.
- طبقاتی شدن اجتماعی: فرآیند تقسیمبندی جامعه به گروههای مختلف بر اساس عواملی مانند درآمد، شغل، تحصیلات و قدرت. این طبقات میتوانند نابرابریهای اجتماعی ایجاد کنند.
- قدرت: توانایی و قابلیت یک فرد یا گروه برای کنترل یا تأثیرگذاری بر دیگران و منابع اجتماعی.
- گفتمان: مجموعهای از اظهارنظرها، استدلالها و باورهایی که در یک زمان خاص در جامعه غالب است و بر تفکر و رفتار افراد تأثیر میگذارد.
- گروههای مرجع: گروههایی که افراد به آنها تعلق دارند یا آنها را به عنوان معیارهایی برای مقایسه و ارزیابی خود در نظر میگیرند.
- شهرنشینی: فرآیند رشد و توسعه شهرها و تجمعات انسانی در مناطق خاص. این فرآیند معمولاً با تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی همراه است.
- گلوبالیزاسیون: روند پیوستگی و اتصال جوامع مختلف در سطح جهانی از طریق تجارت، فناوری، رسانهها و سیاستها.
- نظریه کارکردگرایی: نظریهای در جامعهشناسی که بر این باور است که نهادها و اجزای مختلف جامعه باید کارکردهای خاصی را برای حفظ نظم اجتماعی و پایداری جامعه ایفا کنند.
- نظریه تضاد: نظریهای که بر نابرابریها و تضادهای موجود در جامعه تأکید دارد و معتقد است که تغییرات اجتماعی ناشی از این تضادهاست.
- انسانشناسی اجتماعی: مطالعه رفتارهای انسانی در بستر فرهنگی، اجتماعی و تاریخی، و توجه به تنوعهای فرهنگی و اجتماعی انسانها.
- آنتروپولوژی فرهنگی: یکی از شاخههای انسانشناسی که به بررسی و تحلیل فرهنگها و رسوم اجتماعی میپردازد.
- کالبدشناسی اجتماعی: مطالعه و تحلیل ساختار اجتماعی و نحوه تشکیل و ارتباط بخشهای مختلف یک جامعه.
