دیپلم افتخاری مدرکی است که به افراد شایسته اعطا می‌شود، بی‌آنکه نیاز باشد دوره تحصیلی رسمی یا واحدهای درسی مشخصی را گذرانده باشند. این مدرک به نشانه قدردانی از دستاوردها، خدمات ویژه یا موفقیت‌های برجسته علمی، فرهنگی، هنری یا اجتماعی به اشخاص اعطا می‌گردد. بنابراین، دیپلم افتخاری بیشتر ارزش نمادین و تشریفاتی دارد تا کارکرد آموزشی.
این نوع مدرک معمولاً توسط دانشگاه‌ها، مؤسسات علمی یا نهادهای معتبر فرهنگی اعطا می‌شود. افرادی که در یک زمینه خاص تأثیرگذاری قابل توجهی داشته‌اند، حتی بدون داشتن تحصیلات مرتبط، می‌توانند دریافت‌کننده دیپلم افتخاری باشند. چنین اقدامی در واقع تأکید بر ارزش تجربه، خلاقیت یا خدمات فرد در کنار آموزش رسمی است.
دیپلم افتخاری در مقایسه با مدارک تحصیلی عادی، جایگاه متفاوتی دارد. دارنده آن نمی‌تواند مانند فارغ‌التحصیل رسمی از مزایای حقوقی یا شغلی مدرک استفاده کند، اما اعتبار اجتماعی و نمادین آن بسیار بالاست. این مدرک بیش از آنکه سند تحصیلی باشد، نوعی تقدیرنامه رسمی محسوب می‌شود که جایگاه فرد را در جامعه علمی یا فرهنگی برجسته می‌سازد.