وثنیت

در فرهنگ‌های اسلامی، اصطلاح وثنیت به‌عنوان یک مفهوم دینی و تاریخی به‌کار می‌رود. این واژه به‌صورت مصدر جعلی و اسم مصدر، به معنای بت‌پرستی است و برای اشاره به آیین‌هایی به‌کار می‌رود که در آنها پرستش بت‌ها رواج دارد. وثنیه به‌عنوان یک فرقه از کافران و بت‌پرستان شناخته می‌شوند. آنان معتقدند خداوند یکی است، اما در زمره مشرکان قرار می‌گیرند؛ زیرا معبودهای سزاوار پرستش را متعدد می‌دانند، نه اینکه واجبِ بالذات را چندگانه بشمارند. آنان بت‌ها را دارای صفت الوهیت نمی‌دانند، بلکه آن‌ها را نماد پیامبران، پارسایان، فرشتگان یا ستارگان می‌پندارند و با پرستش این نمادها، می‌کوشند خویش را به معبود حقیقی نزدیک کنند. هدف آنان از این عمل، استفاده از بت‌ها به‌عنوان وسیله‌ای برای تقرب به خداوندِ یکتاست. آنان امیدوارند که این نمادها بتوانند واسطه‌ای برای رسیدن به پروردگار حقیقی باشند. این دیدگاه در منابع کلامی و فلسفی اسلامی، از جمله در کتاب‌های شرح مواقف و حاشیه چغمینی در مباحث توحید، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

لغت نامه دهخدا

وثنیت. [ وَ ث َ نی ی َ] ( ع مص جعلی، اِمص ) بت پرستی. رجوع به وثنیة شود.
وثنیة. [ وَ ث َ نی ی َ ] ( اِخ ) فرقه ای از کفار و بت پرستان میباشند و میگویند خدای یکی است وآنان را در شماره مشرکان آوردن برای آن است که معبود سزاوار پرستش را متعدد دانند نه آنکه واجب بالذات را متعدد شمارند زیرا آنان بت را به صفت الوهیت وصف نکنند بلکه بتان را مظهر پیمبران و زهاد یا فرشتگان یا ستارگان پندارند و خاطر خویش را به پرستش آنان مشغول دارند باشد که آنان وسیله شوند که ایشان را به معبود خداوند حقیقی برسانند. ( کشاف اصطلاحات الفنون بنقل از شرح مواقف و حاشیه چغمینی در مبحث توحید ).