کتاب شرح الأربعین حدیثاً اثر ارزشمند عارف بزرگ، صدر الدین قونوی، یکی از متون مهم در حوزه عرفان نظری و عملی به زبان عربی است. با وجود عنوان کتاب که بر شرح چهل حدیث دلالت دارد، در عمل این اثر به شرح بیست و نه حدیث پرداخته است؛ امری که احتمالاً ناشی از ناتمام ماندن نگارش آن توسط مؤلف بوده است. محور اصلی این شرح، حرکت از ظاهر الفاظ به سوی باطن معانی است و قونوی در مقدمه کتاب به صراحت بیان می‌دارد که روش پیشینیان در پرداختن صرف به معانی ظاهری یا واکاوی صرف الفاظ را برنمی‌گزیند، چرا که وی تحقق فایده حقیقی را در این سطح نمی‌بیند.
رویکرد قونوی در این اثر، مبتنی بر نوعی فعالیت عقلانی و فکری خاص است که می‌توان آن را تأویل عرفانی یا تفسیر باطنی نام نهاد. هدف اصلی او در این شرح حدیث، دستیابی به مقصود حقیقی پیامبر اکرم و استخراج حکمت‌ها و اسراری است که در کلام نبوی نهفته است. این تفسیر عرفانی، به زعم قونوی، نه تنها در چارچوب آموزه‌های شریعت اسلامی که مستند به کتاب و سنت است، جای می‌گیرد، بلکه صحت و حقانیت آن توسط عقول سلیم و فطرت‌های مستقیم انسانی نیز مورد تأیید قرار می‌گیرد.
