در حیطهٔ پزشکی، اصطلاح مِلِنا یا مدفوع سیاه قیری به شرایطی اطلاق می‌گردد که در آن، مدفوع فرد به رنگ سیاه، قیرمانند و بدبو دفع می‌شود. این تغییر رنگ و قوام، ناشی از وجود خون هضم‌شده در دستگاه گوارش است. هنگامی که خونریزی در بخش‌های فوقانی دستگاه گوارش، شامل مری، معده یا قسمت‌های ابتدایی رودهٔ باریک رخ می‌دهد، خون در معرض آنزیم‌های گوارشی و اسید معده قرار گرفته و تجزیه می‌شود. این فرآیند، هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز را به موادی شیمیایی به نام هماتین تبدیل می‌کند که رنگدانه‌ای تیره و سیاه دارد و در نهایت باعث ظاهر مشخص مِلِنا می‌گردد.
علل متعددی می‌توانند منجر به بروز مِلِنا شوند که شناسایی به‌موقع آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. شایع‌ترین علل شامل زخم‌های گوارشی مانند زخم معده یا دوازدهه، التهاب مخاط معده (گاستریت)، پارگی‌های مری ناشی از استفراغ شدید (سندرم مالوری-وایس) و واریس‌های مری در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی می‌باشد. همچنین، مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن که می‌توانند باعث آسیب به مخاط معده شوند، از عوامل شایع محسوب می‌شوند. تشخیص این عارضه معمولاً بر اساس شرح حال بیمار، معاینهٔ فیزیکی و انجام آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش خون مخفی در مدفوع و آندوسکوپی صورت می‌پذیرد.
ملِنا یک علامت جدی و نشان‌دهندهٔ یک خونریزی فعال در دستگاه گوارش است و به‌عنوان یک موقعیت اورژانسی پزشکی محسوب می‌شود. بی‌توجهی به آن می‌تواند به دلیل از دست دادن مداوم خون، منجر به کم‌خونی، ضعف، سرگیجه، تنگی نفس و در موارد شدید، شوک هیپوولمیک گردد. بنابراین، مشاهدهٔ مدفوع با این مشخصات، نیازمند مراجعهٔ فوری به پزشک یا مراکز درمانی برای ارزیابی دقیق، تشخیص علت زمینه‌ای و آغاز درمان مناسب است. درمان می‌تواند شامل اقدامات حمایتی مانند تزریق خون، قطع داروهای محرک، و همچنین روش‌های مداخله‌ای مانند آندوسکوپی برای تزریق دارو، کوتر یا بستن عروق خونریزی‌دهنده باشد.
