این عبارت واژه‌ای عربی است که به دو معنی مختلف در زبان فارسی به کار می‌رود:
درازی شب: در این معنا، سواداللیل به طولانی بودن شب و افزایش مدت زمانی که شب ادامه دارد اشاره دارد. در برخی مناطق، به خصوص در نواحی با عرض جغرافیایی بالا، شب‌ها در فصول خاصی از سال ممکن است مدت زیادی طول بکشد که در این حالت، این واژه برای توصیف این وضعیت به کار می‌رود.
تاریکی شب: این معنا از سواداللیل به معنای سیاهی و تاریکی شب است. در این زمینه، کلمه سواد به سیاهی و لیل به شب اشاره دارد. در بسیاری از متون و اشعار عربی و فارسی، از سواداللیل به عنوان نمادی از عمق تاریکی و گمراهی یا حتی سختی‌های شبانه یاد شده است. این واژه در آثار ادبی نیز برای ایجاد تصاویر زیبا و تاثیرگذار از شب‌های سیاه و دلگیر به کار می‌رود.
کاربرد در ادبیات: در اشعار و متون عرفانی، این واژه اغلب به عنوان نمادی از گذراندن دوران‌های سخت و تاریک یا دورانی از جهل و ناآگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، سواداللیل با تصاویری از شب‌های تاریک و بی‌پایان همراه است که در آن امید به صبح و روشنایی مطرح می‌شود.
