متن اصلی، که مدخلی مختصر در یک فرهنگ لغت است، عبارت زاب پائین را بهعنوان یک اسم خاص جغرافیایی (اِخ) معرفی میکند و خواننده را برای کسب اطلاعات بیشتر به مدخلهای زاب اسفل و زاب کوچک ارجاع میدهد. این ارجاع نشاندهندهٔ آن است که زاب پائین یک نام مترادف یا جایگزین برای رودخانهای بزرگ و شناختهشده است که در مقابل زاب بالا یا زاب بزرگ قرار میگیرد و نام رسمیتر و رایجتر آن در منابع امروزی، زاب کوچک است. بنابراین، این واژه صرفاً یک اصطلاح محلی یا قدیمی برای اشاره به یکی از مهمترین رودخانههای غرب ایران و شمال عراق محسوب میشود.
رودخانهٔ مورد بحث، که عموماً با نام زاب کوچک شناخته میشود، یکی از سرشاخههای اصلی و دائمی رود دجله به شمار میآید. این رودخانهٔ پرآب از دامنههای مرتفع کوههای زاگرس در غرب کشور، بهطور مشخص از استان آذربایجان غربی و مناطق کوهستانی جنوب شهرستان سردشت، سرچشمه میگیرد. زاب کوچک پس از طی مسافتی طولانی که حدود ۴۰۰ کیلومتر تخمین زده میشود و گذر از درههای عمیق و پرپیچوخم، وارد اقلیم کردستان عراق میشود و در نهایت مسیر خود را تا پیوستن به رودخانهٔ دجله ادامه میدهد. سد مشهور دوکان در کشور عراق، بر روی همین رودخانه احداث شده و دریاچهٔ پشت آن یکی از منابع حیاتی آب و برق منطقه است.
اهمیت این رودخانه فراتر از حوزهٔ جغرافیا و تأمین منابع آب و انرژی است و در تاریخ و طبیعت منطقه نیز جایگاهی ویژه دارد. در متون باستانی، از جمله منابع یونانی، به این رودخانه با نامهای قدیمیتری چون زابَات اشاره شده است. امروزه، بخشهای ایرانی رودخانه زاب کوچک، بهویژه در استان آذربایجان غربی، به دلیل عبور از مناطق بکر و جنگلی، از مهمترین جاذبههای طبیعی و توریستی این ناحیه محسوب میشوند. این رودخانه نه تنها شریان حیاتی کشاورزی و زیستمحیطی است، بلکه به دلیل موقعیت استراتژیک و مرزی خود، همواره در تاریخ و رویدادهای نظامی و سیاسی منطقه نقشآفرین بوده است.