کلمهی «حفوص» جمع «حفص» است و در زبان فارسی معانی متعددی دارد. یکی از معانی اصلی آن «جمع کردن» یا «گرد کردن چیزی» است. این کاربرد بیشتر در متون قدیمی و ادبی دیده میشود و نشان میدهد که فرد یا گروهی چیزی را در یک مکان جمعآوری میکنند یا مرتب میسازند.
علاوه بر جمع کردن، «حفص» به معنای «چیزی را از دست انداختن» یا «افتادن چیزی از دست» نیز بهکار رفته است. این معنا در متون کهن به همراه مفهوم «آرمیدن» نیز آمده است، که نشاندهندهی آرام گرفتن یا استراحت کردن است. به این ترتیب، این واژه در موقعیتهای مختلفی که با حرکت یا جابجایی اشیاء و آرامش فرد مرتبط باشد، کاربرد داشته است.
در معنای ملموس و جسمانی، «حفص» به زنبیل چرمین کوچک نیز اطلاق میشود که برای پاک کردن چاه یا حمل اشیاء کوچک استفاده میشده است. همچنین در برخی منابع، «حفص» معادل «دلو» یا «دول» آمده است. این تنوع معنایی نشان میدهد که واژههای قدیمی فارسی اغلب چندلایه بوده و بسته به متن، کاربردی فیزیکی، عملی یا مفهومی پیدا میکردهاند.