واژه «اهتجاء» در زبان عربی به معنای هجو کردن، مسخره کردن یا کسی را بدگفتن است. این واژه در متون ادبی و شعری به‌ویژه در سبک‌های کلاسیک به‌کار رفته و نشان‌دهنده نوعی بیان انتقادی و گاهی طنزآمیز نسبت به فرد یا گروهی است. چنین عملی هدفش افشای نقاط ضعف یا نادرستی‌ها و نشان دادن ضعف‌های اخلاقی یا اجتماعی افراد است.
در ادبیات عربی و فارسی کلاسیک، شعرای هجوپرداز از آن برای نقد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استفاده می‌کردند. اهتجاء می‌تواند با زبانی طعنه‌آمیز و گاهی کنایه‌آمیز بیان شود، به‌طوری که خواننده یا شنونده هم با نکته‌سنجی و هم با طنز، پیام شاعر را دریافت کند. در بسیاری از موارد، این عمل ابزار هنری برای ابراز اعتراض یا نقد بی‌واسطه بوده است.
اهتجاء علاوه بر کاربرد ادبی، در فرهنگ عمومی نیز به معنای نقد تند یا مسخره‌آمیز به‌کار می‌رود. شخصی که به‌صورت اهتجاء صحبت می‌کند، با زبان گزنده و طنزآمیز، عیب یا رفتار نامناسب دیگری را برجسته می‌کند. بنابراین این مفهوم هم جنبه هنری دارد و هم می‌تواند جنبه اجتماعی و انتقادی، با هدف اصلاح یا هشدار دادن، داشته باشد.
