در این مجال، قصد ورود به بیان حکم شرعیِ مشخصی در مورد ایدز را نداریم، بلکه درصدد ترسیم چشماندازی کلان و ارائهی روندی مطالعاتی دربارهی این موضوع هستیم. بحث دربارهی ایدز، پروندهای است که باید همواره باز و نیازمند پژوهشهای دقیق و ژرفنگرانه باقی بماند. آنچه در ادامه میآید، در حکم مثال و گمانهزنیهای مقدماتی است که بر پایهی مطالعهی یافتههای متخصصان و پژوهشهای جانبی صورت گرفته، ارائه میشود.
اگر پژوهشگری بخواهد موضوع ایدز را بهصورت جامع مورد بررسی قرار دهد، پس از گردآوری دادههای پایه از متخصصان، مراکز آماری و منابع معتبر، و نیز انجام مطالعات میدانی و تجربی لازم، نوبت به مراجعه به ادله و منابع فقهی میرسد. در این مرحله، پژوهشگر با چند عنوان برجسته و کلیدی در فقه و ادلهی آن روبهرو میشود که باید واکاوی کند آیا مصداق ایدز ذیل این عناوین جای میگیرد یا خیر.
ویروس اچآیوی (HIV) یا ویروس نقص ایمنی انسان، بهصورت اکتسابی منتقل میشود. سابقهی شناسایی این ویروس به حدود بیستوپنج سال پیش بازمیگردد. این ویروس دارای دورهای نهفته و خاموش است که معمولاً بین یک تا ده سال به طول میانجامد. افزون بر این، دورهی دیگری موسوم به دورهی پنجره نیز وجود دارد که حتی با آزمایش خون معمولی قابلتشخیص نیست و مدت آن بین سه تا شش ماه متغیر است. یکی از چالشبرانگیزترین مسائل، بهویژه در زمینهی ازدواج افراد مبتلا، وجود همین دورهی پنجره است؛ چراکه ممکن است فرد آزمایش دهد و نتیجه منفی باشد، اما پس از گذشت زمانی، بیماری آشکار گردد.