تنکابنی محمد بن سلیمان

[ویکی نور] آیت الله میرزا محمد بن سلیمان بن محمد تنکابنی، مجتهد تنکابنی و یا صاحب «قصص العلماء» در سال 1198ش (1234ق)، در روستای سلیمان آباد تنکابن به دنیا آمد. پدرش میرزا سلیمان، از علمای بزرگ عصر خویش محسوب می شد.
وی تحصیلات اولیه را نزد پدرش آموخت و آن طور که خود در شرح حال خویش در «قصص العلماء» می نویسد، پدرش به او علاقه ای خاص داشته است.
وی پس از مدتی تحصیل نزد پدرش، برای تکمیل دانش به قزوین که در آن زمان از مراکز علوم عقلی و نقلی بود رهسپار شد و نزد دانشمندان معروف آن شهر، مانند ملا صالح برغانی کسب فیض کرد. پس از چندی به اصفهان و سپس به کربلای معلی رفت و مدتی نزد آیات عظام، شیخ مرتضی انصاری و محمدحسن صاحب «جواهر» به تحصیل پرداخت و آن گاه در حوزه درس آیت الله شیخ ابراهیم قزوینی صاحب کتاب معروف «ضوابط الاصول» وارد شد و مدت ها از محضر او بهره مند گردید.
میرزا محمد تنکابنی، پس از سال ها تحصیل و اخذ درجه اجتهاد به وطنش بازگشت و با اقامت در زادگاهش و تأسیس مدرسه ای به نام سلیمانیه به نشر حقایق و آثار علوم و ترویج احکام و رسوم شرع مقدس اسلام مشغول شد. وی در امر به معروف و نهی از منکر، تصفیه اخلاق عمومی و زهد و تقوی مشهور خاص و عام بود و لحظه ای از خدمت به اسلام و مسلمین غفلت نمی کرد. در هر جایی و هر زمانی که احساس می کرد خطری متوجه اسلام است، احساس مسئولیت می کرد و در جهت دفع آن همت می گماشت.
وی در دوران زندگی خویش، پیوسته در اعانت به مظلومان از دیگران گوی سبقت را می ربود و از ضعفا و بیچارگان دائما حمایت می کرد و همین موضوع، موجب محبوبیت روزافزون وی نزد مردم می شد. این دانشمند والامقام در کنار تدریس و رسیدگی به مشکلات و گرفتاری های مردم، از تألیف کتب نیز غافل نبود و آثار ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشت.
این شخصیت گران قدر، سرانجام در روز 24 یا 25 فروردین 1264ش (27 یا 28 جمادی الثانی 1302ق)، وفات یافت و در روستای سلیمان آباد تنکابن به خاک سپرده شد.

💡 تنکابنی در زمینه‌های علمی مختلفی چون ادبیات عربی، شعر، اصول فقه، فقه، درایه، تفسیر، کلام و فلسفه آثاری شامل تألیف، شرح، حاشیه و ترجمه دارد که بنا بر نقل خود او به بیش از ۱۷۱ اثر می‌رسد.

💡 در جریان نهضت مشروطیت خود را به آزادیخواهان نزدیک کرد و پس از صدور فرمان مشروطیت در کابینهٔ موقت سلطانعلی وزیرافخم به وزارت عدلیه منصوب شد و این سمت را در کابینهٔ علی‌اصغرخان اتابک حفظ کرد. او در کابینهٔ ناصرالملک و سعدالدوله عهده‌دار وزارت داخله بود و در کابینه‌های اول و دوم تنکابنی سمت وزارت عدلیه داشت.

💡 تنکابنی از سال ۱۳۸۳ به همراه کیوان فرزین مجلهٔ فرهنگ و آهنگ را بنیان نهاد. انتشار این مجله تا فروردین ۱۳۹۰ ادامه داشت و دو شمارهٔ دیگر از آن در سال ۱۳۹۴ منتشر شدند. او در پی بازداشت فعالان مطبوعاتی در خلال اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۱۵ دی ۱۳۸۸ بازداشت و در ۹ اسفند همان سال آزاد شد. او همچنین از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۳۹۳ دبیر تحریریهٔ ماهنامه فرهنگی-هنری شبکه آفتاب بود.

💡 عمارت در جنگ جهانی اول مورد استفاده نظامیان روس و انگلیس قرار گرفت و چون محمد ولی خان تنکابنی به دولت بدهکاری مالیاتی پیدا کرد، این بنا مانند دیگر املاک ایشان به تصرف دولت درآمد. بنا به سبب عدم رسیدگی دچار آسیب گشت تا اینکه در سال ۱۳۳۵ مرمت شده و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت و بعد در زمره آثار ملی به ثبت رسید.

💡 ناصرالدین شاه قاجار، ساعدالدوله تنکابنی را با معاونت علاءالدوله و همراه با پانصد نفر قوا، روانهٔ کلاردشت مازندران کرد. به فاصله بیست روز از حرکت ساعدالدوله، گزارش رسید که دویست نفر از متجاسرین، کشته شده و سید محمد کلاردشتی هم دستگیر شده‌است.

💡 عمارت بهارستان زیر نظر ارباب کیخسرو و به دست شیخ حسن معمار ترمیم شد و مجلس دوم در ۲۳ آبان ۱۲۸۸ با نطق احمدشاه افتتاح شد. با رای نمایندگان مجلس، موتمن‌الملک پیرنیا رئیس مجلس شد و محمدولی خان تنکابنی به عنوان نخست‌وزیر دولت تشکیل داد.