تذکره اولی الالباب الجامع للعجب العجاب

کتاب «تذکره اولی‌الالباب و الجامع للعجب العجاب» که به اختصار «تذکره داود» نیز شناخته می‌شود، اثر برجسته‌ای در تاریخ پزشکی اسلامی است. این کتاب را داود بن عمر انطاکی، پزشک نابینای قرن دهم هجری، تألیف کرده است. وی در این اثر، به شرح مفصلی از خواص دارویی گیاهان، ترکیبات دارویی و روش‌های درمانی پرداخته است.

ساختار کتاب شامل یک مقدمه، چهار باب اصلی و یک خاتمه است. در مقدمه، نویسنده به اهمیت علم پزشکی و انگیزه خود از نگارش این کتاب اشاره کرده است. باب‌های اول تا هفتم به ترتیب به موضوعات مختلفی مانند بیماری‌ها، داروها، ترکیبات دارویی، روش‌های درمانی و ... اختصاص دارند. در خاتمه نیز به جمع‌بندی مطالب و ارائه نکات پایانی پرداخته شده است.

این کتاب به عنوان یکی از منابع معتبر در حوزه گیاه‌شناسی و داروسازی در طب سنتی شناخته می‌شود و تأثیر زیادی بر پزشکان و محققان بعدی گذاشته است. نسخه‌های خطی متعددی از این کتاب در کتابخانه‌های مختلف جهان نگهداری می‌شود و برخی از آن‌ها به صورت دیجیتال در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تذکرة اولی الالباب الجامع للعجب العجاب (کتاب). «تذکرة اولی الالباب الجامع للعجب العجاب» معروف به تذکره داود، مشهورترین نگاشته طبیب بزرگ مصری داود بن عمر انطاکی در دانش طب است.
این اثر از مهم ترین منابع در گیاه شناسی و داروسازی در طب سنتی به شمار می رود و پس از مؤلف منبع بسیاری از پزشکان بوده است. انگیزه نویسنده که کتاب های متعددی در این علم به رشته تحریر درآورده به تصریح خودش در مقدمه، نگارش علم طب به اسلوبی جدید بوده است.
[ویکی نور] «تذکرة اولی الالباب الجامع للعجب العجاب» معروف به تذکره داود، مشهورترین نگاشته طبیب بزرگ مصری داود بن عمر انطاکی در دانش طب است. این اثر از مهم ترین منابع در گیاه شناسی و داروسازی در طب سنتی به شمار می رود و پس از مؤلف منبع بسیاری از پزشکان بوده است.
انگیزه نویسنده که کتاب های متعددی در این علم به رشته تحریر درآورده به تصریح خودش در مقدمه، نگارش علم طب به اسلوبی جدید بوده است.
کتاب مشتمل بر متن تذکره داود و ذیل تذکره به قلم یکی از شاگردان اوست. تذکره مشتمل بر یک مقدمه و دو جزء است. مقدمه در چند فصل تدوین شده است. جزء اول حاوی سه باب است که دو باب اول در چند فصل و باب سوم به ترتیب حروف الفبا تدوین شده است. جزء دوم نیز مشتمل بر باب چهارم است که در بخشی از آن یک سری قواعد و بخشی نیز به ترتیب حروف الفبا بیان شده است. ذیل تذکره نیز به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است.
در مقدمه کتاب تعداد علومی که در کتاب ذکر شده و رابطه آنها با علم طب و جایگاه علم طب بررسی شده است.
مطالب ابواب کتاب به ترتیب عبارت است از:
[ویکی فقه] تذکره اولی الالباب الجامع للعجب العجاب (کتاب). «تذکرة اولی الالباب الجامع للعجب العجاب» معروف به تذکره داود، مشهورترین نگاشته طبیب بزرگ مصری داود بن عمر انطاکی در دانش طب است.
این اثر از مهم ترین منابع در گیاه شناسی و داروسازی در طب سنتی به شمار می رود و پس از مؤلف منبع بسیاری از پزشکان بوده است. انگیزه نویسنده که کتاب های متعددی در این علم به رشته تحریر درآورده به تصریح خودش در مقدمه، نگارش علم طب به اسلوبی جدید بوده است.
ساختار
کتاب مشتمل بر متن تذکره داود و ذیل تذکره به قلم یکی از شاگردان اوست. تذکره مشتمل بر یک مقدمه و دو جزء است. مقدمه در چند فصل تدوین شده است. جزء اول حاوی سه باب است که دو باب اول در چند فصل و باب سوم به ترتیب حروف الفبا تدوین شده است. جزء دوم نیز مشتمل بر باب چهارم است که در بخشی از آن یک سری قواعد و بخشی نیز به ترتیب حروف الفبا بیان شده است. ذیل تذکره نیز به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه کتاب تعداد علومی که در کتاب ذکر شده و رابطه آنها با علم طب و جایگاه علم طب بررسی شده است. مطالب ابواب کتاب به ترتیب عبارت است از: ۱- کلیات علم طب و مقدمه آن. ۲- قوانین افراد و ترکیب ادویه و اعمال عام طب مثل سحق و قلی و مراتب و درجات و صفات داروها مثل تلیین و تفتیح. ۳- مفردات و مرکبات و آنچه متعلق به آنها است مانند: اسم و ماهیت و مرتبه و نفع و ضرر و مقدار مصرف و شیوه اصلاح بدل آنها به ترتیب حروف الفبا. ۴- بیماری ها و شیوه درمان آنها.
← اهمیت باب سوم
...