اینده پژوهی نقادانه

علی شریعتی متفکّری مسلمان بود و، در عین حال، رویکردی نقادانه نسبت به برخی از باورهای مذهبی داشت. او به‌طور خاص، تشیع صفوی را مظهر سنت مسخ شده می‌داند و آن را توأم با اسارت‌پذیری، خرافه، تقلید و جبرگرایی معرفی می‌کرد.

چون در آن زمان بر پایه تقسیمات کشوری مصوب نوزدهم دی ۱۳۱۶ مجلس شورای ملی، ایران شامل ۱۰ استان بود، این مجموعه نیز ۱۰ جلد است و اطلاعات آن شامل روستاها، شهرها و سایر مناطق می‌شود. برای نمونه جلد «کرمانشاهان» شامل ناحیه کرمانشاه و حتی همدان و کردستان است. رزم‌آرا در جلد «لرستان» این مجموعه، یکی از بهترین و علمی‌ترین مباحث نقادانه دربارهٔ مسئله کوچ عشایر و سیاست تخته قاپو را مطرح کرده است.

پرهیز از موضعگیری های تند سیاسی و تنش های جناحی و اتخاذ مواضع اصولی در مسائل داخلی و خارجی، همیاری صمیمی در عین حال نقادانه و مستقل با دولت، تصویب قوانین در جهت حمایت از مصالح کشور و نظام و خدمتگزاری به مردم به ویژه اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد و توجه به نقاط محروم و روستایی و عشایر، از مجلس چهره‌ای خدمتگزار، آرام، منطقی و عملگرا و مسئولیت‌پذیر و زمان‌شناس و حافظ منافع ملی ترسیم نموده است.

سیگن اینچنین ادامه می‌دهد که هنگامی که اندیشه‌ها و ایده‌های نو و جدیدی ارائه می‌شود آن‌ها را باید با تفکر نقادانه مورد آزمایش قرار داد و همچنین این اندیشه‌ها در معرض آماج پرسش‌ها و سوالات گوناگون قرار بگیرند.

دانشمندان علوم انسانی از روش‌هایی استفاده می‌برند که در درجه اول تحلیلی و نقادانه یا نظریه پردازانه هستند و مجهز به اجزا و ابزار مهمی در تاریخ بشری می‌باشند که از روش‌های عمدتاً مبتنی بر تجربه در علوم تجربی متمایز می‌شوند.