دانشنامه اسلامی
یکی از موارد اشتباه و سوء اعتبار حمل، مشتبه شدن احکام ذهنی با احکام خارجی است. این اشتباه از طرف قوه واهمه است که محمولات عقلی را به محمولات و اعراض خارجی مخلوط می کند، از این رو قضایای وهمیه را جزء مشبّهات معنوی شمرده اند؛ مثلاً گفته اند: انسان، کلی یا نوع است. از این جمله چنین تصور می شود که انسان خارجی، همان گونه که موصوف به جسمیت است، کلی یا نوع است، در صورتی که این امور، احکام ذهنی و عقلی اند.هم چنین وقتی می گویند: ماهیت نه موجود و نه معدوم است، بعضی از این قضیه توهم کرده اند که در خارج نیز حالت سومی یافت می شود که متوسط بین وجود و عدم است؛ بدین سبب گفته اند ماهیت درحالی که خالی از هر گونه وجودی است دارای تقرّر خارجی و غیرمعدوم است و یا گفته اند: اگر موجودات به امکان یا ضرورت، متصف باشند، هریک از امکان و ضرورت نیز دارای امکان و ضرورتی خواهند بود، و تسلسل جهت لازم می آید. همه این اشتباهات به سبب آن است که محمولات ذهنی را با اعراض و محمولات خارجی اشتباه کرده و از حیثیات ذهنی غفلت کرده اند.
