کسب پایگاه به معنای فرایندی است که در آن فرد بر اساس مجموعهای از موقعیتهای انتسابی و اکتسابی خود در جامعه، به یک پایگاه اجتماعی خاص دست مییابد. در جامعهشناسی، پایگاه اجتماعی به موقعیت یا رتبه فرد در سلسلهمراتب اجتماعی اشاره دارد و میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند تحصیلات، شغل، درآمد، نژاد، جنسیت و ویژگیهای خانوادگی قرار گیرد.
موقعیتهای انتسابی به ویژگیهایی اشاره دارند که فرد به طور طبیعی و به واسطه تولد یا شرایط خانوادگی خود به آنها تعلق دارد، مانند نژاد، جنسیت و طبقه اجتماعی. در مقابل، موقعیتهای اکتسابی به ویژگیهایی اشاره دارند که فرد از طریق تلاش، تحصیل، تجربه و فعالیتهای اجتماعی به دست میآورد، مانند تحصیلات، شغل و دستاوردهای شخصی.
کسب پایگاه به این معناست که فرد با توجه به این دو نوع موقعیت، در جامعه خود جایگاهی را به دست میآورد که میتواند بر روی فرصتها، دسترسی به منابع و تعاملات اجتماعی او تأثیر بگذارد. این فرایند میتواند در طول زمان تغییر کند و تحت تأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قرار گیرد. به طور کلی، کسب پایگاه به بررسی چگونگی شکلگیری و تغییرات موقعیت اجتماعی افراد در جامعه میپردازد.